Τι σημαίνει να είσαι θνητός; Ποια είναι τα όρια της ιατρικής επιστήμης; Και τι είναι πραγματικά σημαντικό όταν ο θάνατος πλησιάζει; Το «Εμείς οι θνητοί» είναι ένα σημαντικό βιβλίο γύρω από τα γηρατειά και τον αναπόφευκτο θάνατο. Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης ανοίγουν το διάλογο με μια δημόσια συζήτηση στο Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη.
Η αφήγηση του Ατούλ Γκουάντε, χειρουργού και καθηγητή στην ιατρική σχολή του Harvard, ξεκινάει με μια εμπειρία από τα χρόνια της ειδικότητάς του. Ο κ. Λαζάροφ ήταν γύρω στα 65 και έπασχε από μια ανίατη μορφή καρκίνου. Μια μετάσταση στη σπονδυλική στήλη έθεσε το παρακάτω δίλημμα: παρηγορητική φροντίδα ή χειρουργική επέμβαση; Η επέμβαση εκείνη ήταν πολύ επικίνδυνη και απειλούσε τόσο την ποιότητα όσο και τη διάρκεια της ζωής του. Ήταν ένα μεγάλο ρίσκο. Ο κ. Λαζάροφ διάλεξε την χειρουργική επέμβαση, επειδή ήθελε να έχει «κάθε δυνατή ευκαιρία». Το χειρουργείο από τεχνική άποψη στέφθηκε από επιτυχία, μόνο που ο ασθενής δεν ανέρρωσε ποτέ από τη επέμβαση. Δεκατέσσερις μέρες μετά οι γιατροί αποσύνδεσαν τον κ. Λαζάροφ από τον τεχνητό αναπνευστήρα που τον κρατούσε στη ζωή.
«Μπορεί ο κ. Λαζάροφ να κυνηγούσε μια αυταπάτη, αλλά το ίδιο ακριβώς κάναμε και εμείς. Είχαμε στο νοσοκομείο μας έναν ασθενή εν μέρει παράλυτο από έναν καρκίνο που είχε απλωθεί σε όλο του το σώμα. Οι πιθανότητες να επιστρέψει σε μια κατάσταση που να πλησιάζει έστω και αμυδρά την κατάστασή του ακόμα και λίγες εβδομάδες πριν εισαχθεί, ήταν ανύπαρκτες. Όμως το να το ομολογήσουμε αυτό και να τον βοηθήσουμε να το αντιμετωπίσει μας φαινόταν αδιανόητο. Δεν του προσφέραμε καμιά κατανόηση, καμιά παρηγοριά, καμιά καθοδήγηση. Το μόνο που κάναμε ήταν να του παράσχουμε άλλη μια θεραπευτική προσπάθεια, με την ελπίδα ότι ίσως να έβγαινε κάτι καλό» σημειώνει ο ιατρός ΑτούλΓκουαντέ, συνοψίζοντας σε μία παράγραφο την προβληματική του βιβλίου.
Η ιστορία της σύγχρονης ιατρικής είναι μια πορεία αλλεπάλληλων επιτευγμάτων που βελτίωσαν θεαματικά την ποιότητα της ανθρώπινης ζωής και παρέτειναν εντυπωσιακά τη διάρκειά της. Οι σημερινοί άνθρωποι ζουν περισσότερα χρόνια και καλύτερα από οποτεδήποτε άλλοτε στην ιστορία τους. Ωστόσο, μπροστά στη φθορά, τα γηρατειά και το θάνατο, η ιατρική επιστήμη στέκεται αμήχανη, ενώ η ίδια η θνητότητα μοιάζει με ιατρική εμπειρία.
«Έμαθα πολλά στην Ιατρική Σχολή, αλλά σίγουρα δεν έμαθα τίποτα για τη θνητότητα. Τα εγχειρίδια της Σχολής δεν ανέφεραν σχεδόν τίποτα για τα γηρατειά, την ανημπόρια που τα συνοδεύει ή τη διαδικασία του θανάτου. Τίποτα για το πώς εκτυλίσσεται αυτή η διαδικασία, πώς οι άνθρωποι βιώνουν το τέλος της ζωής τους και πώς αυτή η ιστορία επηρεάζει τους δικούς τους ανθρώπους –όλα τούτα φαίνονταν περιττά. Σκοπός της ιατρικής εκπαίδευσης, όπως το βλέπαμε εμείς ως φοιτητές αλλά κι όπως το έβλεπαν οι καθηγητές μας, ήταν να μάθουμε να σώζουμε ζωές, όχι να διαχειριζόμαστε τον θάνατο» παραδέχεται ο συγγραφέας.
Το «Εμείς οι θνητοί» πραγματεύεται ακριβώς το πώς βιώνουμε τα γηρατειά και το θάνατο στη σύγχρονη εποχή. Τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος; Τι σημαίνει να γερνάς και να πεθαίνεις; Πώς η ιατρική επιστήμη έχει αλλάξει αυτό το βίωμα ; Και τελικά πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το πεπερασμένο της ύπαρξής μας; Μήπως οι γέροι και οι άρρωστοι γίνονται τελικά θύματα της άρνησής μας να δεχτούμε το αναπόφευκτο τέλος του κύκλου της ζωής;
Ο Ατάλ Γκουάντε συνδυάζει τις ιστορίες των ανθρώπων που συνάντησε με την προσωπική του περιπλάνηση στον τομέα της γηριατρικής και της οργανωμένης φροντίδας ηλικιωμένων. Απόλυτα πεπεισμένος ότι πάντοτε υπάρχει τρόπος να αντιμετωπίσουμε τις καταστάσεις που μας μπερδεύουν και μας ταράζουν βαθιά, ο συγγραφέας αναζητά εκείνες τις επιλογές που εξασφαλίζουν την χαρά, την αυτοτέλεια και την αξιοπρέπεια. Σύμφωνα με τον Γκουάντε, δουλειά του γιατρού δεν είναι μόνο να διασφαλίζει την υγεία και την επιβίωση, αλλά κάτι πολύ ευρύτερο. Δουλειά του γιατρού είναι να διασφαλίζει το ευ ζην. Και το ευ ζην αφορά τους λόγους που μας κάνουν να θέλουμε να είμαστε ζωντανοί.
Ένα επίπονο ανάγνωσμα που φέρνει τον αναγνώστη μπροστά σε μια μεγάλη αλήθεια της ζωής: το αναπόφευκτο του τέλους της. Μήπως, όμως, τελικά αυτό ακριβώς είναι και η πηγή της αξίας της; Ένα αληθινό και βαθιά συγκινητικό βιβλίο που κάποιος έπρεπε να βρει το θάρρος να γράψει.
Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου «Εμείς οι θνητοί» του Ατούλ Γκουάντε οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης σε συνεργασία με την Ιατρική Εταιρεία Αθηνών διοργανώνουν μια δημόσια συζήτηση για την ιατρική φροντίδα όταν ο θάνατος είναι πια ορατός. Το Σάββατο 5 Νοεμβρίου 2016, ώρα 11:00. Στο Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη.
Στη συζήτηση θα πάρουν μέρος η Ασημίνα Μαγκίνα, Πνευμονολόγος – Εντατικολόγος, ο Θεόδωρος Δ. Μουντοκαλάκης, Ομότιμος Καθηγητής Παθολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, Πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος. Θα συντονίσει η Ειδική Παθολόγος - Γηρίατρος και επιστημονική επιμελήτρια του βιβλίου, Ευρυδίκη Κραββαρίτη.
INFO
«Χωρίς γιατρειά». Μια δημόσια συζήτηση για την ιατρική φροντίδα όταν ο θάνατος είναι πια ορατός
Σάββατο 5 Νοεμβρίου 2016, ώρα 11:00
Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, Πειραιώς 206, Ταύρος