Σε περίπτωση που οι Βρετανοί ξυπνήσουν το πρωί της Παρασκευής, με την είδηση ότι επέλεξαν η χώρα τους να βγει από την Ευρωπαϊκή Ενωση, δεν θα παρατηρήσουν κάποια αυτόματη αλλαγή.
Το μόνο σίγουρο, γράφουν οι New York Times, είναι ότι η Μ. Βρετανία θα βρεθεί αντιμέτωπη με ένα πολιτικό και νομικό χάος. Ομως, τα πράγματα δεν θα αλλάξουν γρήγορα. Οι πολίτες της ΕΕ θα συνεχίσουν να πηγαίνουν στη χώρα για να ζήσουν και να εργαστούν χωρίς βίζα, ενώ το εμπόριο με την ενιαία αγορά θα συνεχιστεί και αυτό ανεμπόδιστα.
Η διαδικασία του «διαζυγίου» θα ξεκινήσει επίσημα μόνο όταν η βρετανική κυβέρνηση επιλέξει να επικαλεστεί το Αρθρο 50 της συνθήκης της ΕΕ- που δεν έχει χρησιμοποιηθεί έως τώρα- η οποία καθορίζει τα βασικά στοιχεία για την αποχώρηση, σημειώνει η αμερικανική εφημερίδα.
Το πιο σημαντικό στοιχείο αυτού του Αρθρου είναι ότι- όταν γίνει η επίκλησή του- ορίζει μία προθεσμία δύο ετών για μία διαπραγματευόμενη αποχώρηση. Πέρα από αυτό, κανείς δεν γνωρίζει πραγματικά πώς θα γίνει η διαδικασία, καθώς καμία χώρα δεν έχει αποχωρήσει ποτέ από την Ευρωπαϊκή Ενωση, υπενθυμίζουν οι New York Times.
Επιπλέον, είναι στο χέρι της βρετανικής κυβέρνησης το πότε θα επικαλεστεί το Αρθρο 50 και δεν είναι ξεκάθαρο αν ο Ντέιβιντ Κάμερον θα τηρήσει το πλάνο που έχει δηλώσει και θα επικαλεστεί απευθείας το Αρθρο αν οι Βρετανοί επιλέξουν το Brexit.
Νομικά, η βρετανική κυβέρνηση δεν δεσμεύεται καν από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της Πέμπτης. Σε μία έκθεση της Συνταγματικής Κοινότητας, σημειωνόταν ότι «η κυβέρνηση μπορεί, υπό την αυστηρή νομοθεσία, να επιλέξει να το αγνοήσει». Ακόμη, αξίζει να σημειωθεί ότι μία ισχυρή πλειοψηφία στο κοινοβούλιο αντιτίθεται στην έξοδο από την ΕΕ, αν και πιθανότατα το κοινοβούλιο δεν θα ψηφίσει άμεσα για το αν και πότε η κυβέρνηση θα επικαλεστεί το Αρθρο 50.
Ομως, σημειώνουν οι New York Times, πολιτικά θα είναι σχεδόν απίθανο να παραβλεφθεί το πρώτο δημοψήφισμα για τη θέση της Βρετανίας στην Ευρώπη, μετά από 41 χρόνια. «Δεδομένης της συνταγματικής σημασίας του ζητήματος που διακυβεύεται, φαίνεται αδιανόητο η κυβέρνηση να επιλέξει να μην δεσμευθεί από το αποτέλεσμα», σημειώνει η ίδια έκθεση.
Οποια κι αν είναι τα πλάνα του Κάμερον για την επόμενη ημέρα, σε περίπτωση ψήφου υπέρ του Brexit σχετικά με το πότε θα επικαλεστεί το Αρθρο 50, αναμένεται να αντιμετωπίσει πίεση από εκείνους στο κόμμα του που είναι υπέρ της αποχώρησης, προκειμένου να καθυστερήσει αυτή την κίνηση. Το σκεπτικό τους είναι πως πριν αρχίσει να μετρά αντίστροφα ο χρόνος για τη διετή διορία, η χώρα θα πρέπει να αρχίσει ανεπίσημα να διαπραγματεύεται μία νέα εμπορική συμφωνία με την ΕΕ, σε συνδυασμό με τους όρους της αποχώρησης και όχι να το κάνει αφότου θα έχει γίνει το Brexit, γιατί τότε θα έχει χάσει τον μοχλό πίεσης που θα μπορεί να ασκήσει.
Τη στιγμή όμως που η Βρετανία μπορεί να θέλει να φύγει με αργά βήματα από την ΕΕ, χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία θα θέλουν να γίνει γρήγορα αυτή η διαδικασία, ακριβώς για να μειωθεί η πίεση που θα μπορεί να ασκήσει το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ενα ζήτημα είναι και το τι θα συμβεί με τον Κάμερον. Αν παραιτηθεί σε περίπτωση ψήφου υπέρ του Brexit, το κόμμα του θα χρειαστεί αρκετές εβδομάδες, τουλάχιστον, για να εκλέξει διάδοχο. Αν χάσει το δημοψήφισμα αλλά παραμείνει πρωθυπουργός, όπως έχει δηλώσει ότι θα κάνει, η Βρετανία μπορεί να αναλωθεί σε πολιτικούς ελιγμούς για εβδομάδες ή μήνες, καθυστερώντας την απόφαση για το πώς θα προχωρήσει.
Πάντως, κάποιοι υποστηρικτές του Brexit προτείνουν ότι η χώρα μπορεί να διαπραγματευτεί την αποχώρηση χωρίς να χρησιμοποιήσει το Αρθρο 50. Στις Βρυξέλλες όμως, γίνεται συζήτηση για το πώς θα πιεστεί η Βρετανία για να το επικαλεστεί. Και οι περισσότεροι νομικοί ειδικοί λένε ότι θα είναι αδύνατο να το αποφύγει αυτό.