Μια σπάνια εμπειρία μύησης στην υφαντική τέχνη από τα μινωικά μέχρι τα νεότερα χρόνια, πραγματοποιεί το Πανεπιστήμιο των Ορέων, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου.
Στο πλαίσιο δράσεων σύνδεσης του Μουσείου με την τοπική κοινωνία, συνδιοργανώνει με το Πανεπιστήμιο των Ορέων έκθεση με θέμα «Ο Μίτος της Αριάδνης και ο Αργαλειός της Πηνελόπης. Η Πηνελόπη Gandhi στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου».
Γιατί Πηνελόπη Gandhi
Πηνελόπη, είναι η κατεξοχήν υφάντρα της αρχαιότητας που έζησε όλη τη ζωή της πλάι σε έναν αργαλειό και μέσα από αυτόν έδειξε την πίστη, την αγάπη της και τις πολύπλευρες και πολυμήχανες σκέψεις της.
Το όνομα Γκάντι, αναφέρεται στον Mαχάτμα Γκάντι, του οποίου η προσωπική εμπλοκή και ενασχόληση με τη χειροτεχνία υποδηλώνει, μία κοινωνική στάση και αντίσταση. Είναι σύμβολο της αντίστασης στην αγγλική κυριαρχία, η οποία μέσω της εκβιομηχάνισης και της υφαρπαγής του βαμβακιού, υποβάθμισε, κατέκτησε και ταπείνωσε την Ινδία.
Η Αποστολή Πηνελόπη Gandhi, είναι μια από τις δράσεις του Πανεπιστημίου των Ορέων, το οποίο είναι επίσημο μέλος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών – Mountain Partnership, FAO.
Στην έκθεση και ο αργαλειός που δημιούργησε για πρώτη φορά το Πανεπιστήμιο των Ορέων.
Αφορά στην αποκατάσταση του κάθετου αργαλειού με βάρη, του κατ’ εξοχήν μινωικού αργαλειού.
Πρόκειται για έναν κάθετο αργαλειό, του οποίου τα στημόνια τεντώνονται με βάρη τις αγνύθες, ενώ τα υφάδια περνούσαν ανάμεσα τους με σαΐτες και η ύφανση γινόταν προς τα πάνω. Οι υφάντρες δούλευαν όρθιες, συνήθως ανά ζεύγη. Η λεπτότητα των νημάτων, οι εξαιρετικοί χρωματισμοί και τα περίπλοκα σχέδια αναδεικνύουν την αποτελεσματικότητα του μινωικού αργαλειού, καθώς και την μοναδική ποιότητα της μινωικής υφαντικής.
Για την δημιουργία του συνεργάστηκαν ξυλουργός, αρχαιολόγος και ειδικευμένος υφαντουργός, σε πολύωρες συναντήσεις και σειρά δοκιμών, για να επιτευχθεί η λειτουργία του αργαλειού κατά τον αρχαίο τρόπο. Επίσης υφάνθηκαν μινωικά υφάσματα με τα μοτίβα τους ειδικά για αυτή την έκθεση και με νήματα που παρήχθησαν όπως τα αρχαία και επιδεικνύονται πλάι στον αρχαίο αργαλειό.
Η εκθεση διαρκεί εως και τις 20 Ιουνίου, όπου και θα πραγματοποιούνται εκδηλώσεις στην αίθουσα εκδηλώσεων του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου.
Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να βιώσουν μια σπάνια εμπειρία μύησης στην υφαντική τέχνη από τα μινωικά μέχρι τα νεότερα χρόνια και να ζήσουν από κοντά την τέχνη του χειροποίητου.
Επιστροφή στην παράδοση
Η ομάδα της Πηνελόπη Gandhi εδώ και 10 χρόνια τεκμηριώνει, αξιοποιεί, διαφυλάττει και προβάλει τον πλούτο της υφαντικής.
Η Αποστολή Πηνελόπη Gandhi αναδύθηκε αυθόρμητα από την σημερινή Κρητική πραγματικότητα. Στηρίχθηκε σε αντικειμενικά δεδομένα – η εξαιρετική ποιότητα των κρητικών υφαντών, η παρουσία πεπειραμένων υφαντριών, η λαογραφική δουλειά που είχε γίνει στις αρχές του 20ου αιώνα - αλλά κυρίως σε ελπίδες και αισθήματα.
Άμεσοι στόχοι ήταν η ανατροπή της συρρίκνωσης της τέχνης, η διάσωση της υφαντικής από τον μαρασμό και τη λήθη που την απειλούσε, καθώς και η αναβίωση των ποικίλων τεχνικών της παραδοσιακής κατασκευής υφασμάτων από όλη την Κρήτη.
Ίσως πιο σημαντικό στην δημιουργία και τη λειτουργία της Πηνελόπης Gandhi, είναι η επιθυμία του αποστασιοποιημένου σύγχρονου ανθρώπου να επιστρέψει στον εαυτό του, στις κινήσεις των χεριών και τη χειροτεχνία, στην περηφάνια της προσωπικής δημιουργίας και την προσωπική σύνδεση με την παράδοση. Η ανάκτηση της υφαντικής τέχνης συμβαδίζει μαζί με μία αίσθηση της αρμονίας του εαυτού με τους άλλους, με μία ανάκτηση της συλλογικότητας μέσω μίας προσωπικής και συνάμα κοινής δημιουργίας.
Η Πηνελόπη Gandhi και το μέλλον
Τα μέλη της Πηνελόπης Gandhi στοχεύουν στην δημιουργία προϊόντων που απευθύνονται στο σύγχρονο κόσμο, με έναν συνδυασμό παραδοσιακών τεχνικών και σύγχρονων δυνατοτήτων. Επιδιώκεται η παραγωγή εξαιρετικών και πρωτότυπων υφαντικών προϊόντων που θα προωθηθούν στη διεθνή αγορά. Τα μεγάλα επιτεύγματα αυτής της στάσης, ήταν ότι ρίχνοντας το βάρος σε μία αναβίωση, μπόρεσαν να εκκινήσουν εκ νέου δύο σημαντικές δραστηριότητες για την απόκτηση πρώτων υλών που είχαν εκλείψει. Η μία ήταν το λινάρι και η άλλη το μετάξι. Πλέον το λινάρι σε συνεργασία με το ΤΕΙ Κρήτης – Σχολή Γεωπονικής, σπέρνεται και θερίζεται κάθε χρόνο. Επίσης εκτρέφονται μεταξοσκώληκες. Αυτά είναι από τα αφανέστερα αλλά τα πιο σημαντικά έργα που πραγματοποιούνται.
Στο πλαίσιο του γενικού στόχου της αντίστασης στη μαζική παραγωγή, στη φθοροποιό πραγματικότητα του μιμητισμού και της ομοιομορφίας, προβάλλονται και μερικοί ειδικότεροι στόχοι όπως:
• η διδασκαλία της τέχνης από τις πολύπειρες δεξιοτέχνες υφάντρες μας στη νέα γενιά και γενικά η ευαισθητοποίηση των νέων
• η δημιουργία και προώθηση στη διεθνή αγορά, σε Μουσεία και ιδιωτικές συλλογές, χειροποίητων και αριθμημένων υφαντών
• η δημιουργία Κοσμητειών - Εστιών Υφαντικής και η δυναμική ενσωμάτωση τους στο σύγχρονο τρόπο ζωής, με μοντέρνες μεθόδους και
• η δημιουργία οικοτεχνιών παραγωγής φυτικών και ορυκτών βαφών.