Περισσότερες από 11 εκατομμύρια εγγραφές του δικηγορικού γραφείου «Mossack Fonseca» του Παναμά παρείχαν μια ματιά στο μυστικό κόσμο των υπεράκτιων εταιρειών και τις πρακτικές τους.
Μεταξύ των ιδιοκτητών-μετόχων τους, κάποια εξέχοντα μέλη της παγκόσμιας πολίτικης ελίτ που έχουν τώρα παγιδευτεί από τη διαρροή των «εγγράφων του Παναμά», με πιο γνωστές περιπτώσεις αυτές του Πρόεδρου της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, του Πρωθυπουργού της Ισλανδίας και του Προέδρου της Ουκρανίας.
Αλλά δεν είναι οι μόνοι που εμπλέκονται. Το Politico παρουσιάζει πέντε λιγότερο γνωστές ευρωπαϊκές προσωπικότητες των οποίων τα ονόματα έχουν ανακαλυφθεί στα αρχεία, μεταξύ αυτών και το όνομα του Σταύρου Παπασταύρου.
Ας δούμε τις πέντε περιπτώσεις όπως τις παρουσιάζει η ευρωπαϊκή έκδοση του Politico.
Ο Επίτροπος Ενέργειας και η σύζυγός του
Η Micaela Domecq Solis-Beaumont είναι η σύζυγος του Ευρωπαίου Επιτρόπου Ενέργειας και Δράσης για το Κλίμα, του Miguel Arias Cañete, και είχε την εξουσία να εγκρίνει τις οικονομικές συναλλαγές της εταιρείας «Rinconada Investments Group», με έδρα τον Παναμά, που ιδρύθηκε το 2005. Είναι μέλος της αριστοκρατικής οικογένεια Domecq, η οποία έχει συμφέροντα στην εκτροφή βοειδών, την οινοποιία και τη δασοκομία.
Τα έγγραφα από τον Παναμά αποκαλύπτουν ότι τα επιχειρηματικά συμφέροντα της Domecq Solis-Beaumont, ειδικά στην εκτροφή ταύρων, επωφελήθηκαν από τις γεωργικές επιδοτήσεις της ΕΕ. Ο σύζυγός της ήταν υπέρμαχος των επιδοτήσεων αυτού του τομέα από τα ταμεία της ΕΕ, όταν ήταν μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (1986-1999) και την εποχή που διετέλεσε Υπουργός Γεωργίας, Αλιείας και Τροφίμων της Ισπανίας (2000-2004).
Το γραφείο του Arias Cañete αρνήθηκε ότι υπήρξε οποιαδήποτε σύγκρουση συμφερόντων.
«Η δήλωση του (πόθεν έσχες) φαίνεται να είναι σε συμμόρφωση με τον κώδικα δεοντολογίας των Επιτρόπων, καθώς περιλαμβάνει όλες τις επαγγελματικές δραστηριότητες και τα οικονομικά συμφέροντα της συζύγου του που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως σύγκρουση συμφερόντων., δήλωσε ο Μαργαρίτης Σχοινάς, επικεφαλής εκπρόσωπος της Κομισιόν την Δευτέρα.
«Όσον αφορά στην συγκεκριμένη εταιρεία που αναφέρεται στα έγγραφα, η εταιρεία είχε μείνει ανενεργή για αρκετά χρόνια, πολύ πριν ο Επίτροπος ανέλαβε τα καθήκοντά του, τον Νοέμβριο του 2014», πρόσθεσε ο Σχοινάς.
Τέτοιες καταγγελίες θα μπορούσαν να τραβήξουν την προσοχή της OLAF, του γραφείου της ΕΕ για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Ωστόσο, «σήμερα, η OLAF δεν έχει κάποια έρευνα σε εξέλιξη γύρω από το θέμα αυτό», ανακοίνωσε το γραφείο τύπου της OLAF.
Ο Έλληνας εμπειρογνώμονας της διάσωσης
Ο Σταύρος Παπασταύρου είναι μέλος του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην Ελλάδα, της κεντροδεξιάς Νέας Δημοκρατίας, και ήταν σύμβουλος του πρώην Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά. Ο Παπασταύρου υπήρξε επικεφαλής της ομάδας διαπραγμάτευσης της χώρας του με την τρόικα - την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα - για την διάσωση της Ελλάδας.
Σύμφωνα με τα έγγραφα του Παναμά, μια υπόθεση φοροδιαφυγής αποκάλυψε μια αδήλωτη κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό στην HSBC της Ελβετίας, ύψους περίπου $6.9 εκατομμύρια, στο όνομα Παπασταύρου. Ο ίδιος αρνήθηκε ότι τα χρήματα αυτά ήταν δικά του, αλλά πλήρωσε πρόστιμο $3,6 εκατομμύρια το Φεβρουάριο του 2016 για να διευθετήσει τις κατηγορίες για φοροδιαφυγή και ξέπλυμα μαύρου χρήματος.
Ο Έλληνας πολιτικός ήταν επίσης μέλος πολλών διοικητικών συμβουλίων ιδρυμάτων με έδρα τον Παναμά. Είπε ότι δεν έλαβε καμία αμοιβή για την θέση του αυτή, «δεν είχε δικαιώματα ιδιοκτησίας οποιουδήποτε είδους σε αυτές τις οντότητες» και «δεν ήταν υποχρεωμένος να τις δηλώσει στις φορολογικές αρχές».
Το κυβερνών κόμμα στην Ελλάδα, ο ΣΥΡΙΖΑ, εξέδωσε μια σκωπτική ανακοίνωση για τον Παπασταύρου στην οποία μεταξύ άλλων δίνουν «συγχαρητήρια στον κ. Παπασταύρου για το ευρύ φάσμα ... των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του».
Ο Μαλτέζος Υπουργός
Ο Konrad Mizzi είναι ο μόνος εν ενεργεία υπουργός της ΕΕ που το όνομα του φιγουράρει στις διαρροές.
Λίγο μετά το διορισμό του ως Υπουργού Υγείας και Ενέργειας της Μάλτας το 2013, ο Mizzi ίδρυσε στον Παναμά την εταιρεία «Hearnville Inc». Τον Ιούνιο του 2015, ίδρυσε ένα υπεράκτιο καταπίστευμα στη Νέα Ζηλανδία, το οποίο και έγινε μέτοχος της Hearnville. Η σύζυγός του - πρόξενος της Μάλτας στη Σαγκάη - και τα δύο παιδιά τους έχουν περιληφθεί ως δικαιούχοι.
Ένα δικηγορικό γραφείο που εκπροσωπεί τον Mizzi είπε ότι Hearnville αποκτήθηκε «για να κρατήσει ένα ακίνητο στο Λονδίνο» το οποίο ανήκει σε αυτόν και τη σύζυγό του.
«Δεν έχω χρήματα στην εταιρεία. Έχω υποβληθεί ο ίδιος σε φορολογικό έλεγχο. Δεν υπάρχει κανένας μυστικός τραπεζικός λογαριασμός», δήλωσε ο Mizzi σε ΜΜΕ της Μάλτας την Δευτέρα.
Το γραφείο του δήλωσε στο Politico ότι «η εταιρεία στον Παναμά θα κλείσει αμέσως μόλις η διενέργεια της φορολογικής έρευνας καταλήξει σε κάποιο συμπέρασμα».
Ο πατέρας του Πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου
Ο Ιαν Κάμερον, ο αείμνηστος πατέρας του Βρετανού Πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον, απέφευγε την καταβολή φόρων στο Ηνωμένο Βασίλειο μέσω της «πρόσληψης» ανθρώπων που ζουν στις Μπαχάμες για να υπογράφουν τα απαραίτητα χαρτιά, σύμφωνα με τις διαρροές των έγγραφων του Παναμά.
Ο πατέρας Κάμερον, ο οποίος απεβίωσε το 2010, ήταν διευθυντής στην Blairmore Holdings, ενός επενδυτικού ταμείου που δημιουργήθηκε το 1982 και λειτουργούσε από τις Μπαχάμες. Πήρε το όνομα του από το πατρογονικό σπίτι της οικογένειας στο Aberdeenshire, και διαχειρίζεται εκατομμύρια λίρες για λογαριασμό πλούσιων οικογενειών.
Προωθητικά κείμενα του ταμείου τα οποία και δημοσίευσε ο Guardian ενημερώνουν τους επίδοξους πελάτες του ότι το Blairmore Holdings «δεν υπόκειται σε φορολογία εισοδήματος ή κερδών» και ότι το ταμείο «δεν υπόκειται στην δικαιοδοσία του Ηνωμένου Βασιλείου για εταιρική φορολόγηση ή για φόρο εισοδήματος επί των κερδών».
Ο Τζον ΜακΝτόνελ, εκπρόσωπος του Εργατικού Κόμματος στα οικονομικά θέματα, επιτέθηκε στον Βρετανό Πρωθυπουργό με δύο αιχμηρά tweets. «Ο Κάμερον υποσχέθηκε και απέτυχε να καταπολεμήσει το φορολογικό απόρρητο και να πατάξει την ηθικά απαράδεκτη πρακτική των υπεράκτιων συστημάτων. Τώρα είναι απαραίτητη η πραγματική δράση».
Ένας εκπρόσωπος του γραφείου του Κάμερον είπε στο Politico ότι δεν υπήρχε τίποτα να προσθέσει σε αυτήν την «παλιά ιστορία». Η Ντάουνινγκ Στριτ, σύμφωνα με τα βρετανικά μέσα ενημέρωσης ανακοίνωσε ότι οι επενδύσεις που γίνονται από το γραφείο του Ντέιβιντ Κάμερον είναι μια «ιδιωτική υπόθεση».
Η κυπριακή σύνδεση με τον Πρόεδρο της Ουκρανίας
Ενώ τα στρατεύματα της χώρας του μάχονταν τις ένοπλες δυνάμεις των Ρώσων σε μια αιματηρή σύγκρουση, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, Πέτρο Ποροσένκο, δημιούργησε μια υπεράκτια εταιρεία στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους, σύμφωνα με τα έγγραφα του Παναμά, με τον ρητό σκοπό την αποφυγή της φορολόγησης.
Ο Ποροσένκο καταχώρησε την εταιρεία, με τον τίτλο «Prime Asset PartnersPartners Ltd στις 21 Αυγούστου, 2014. Οι αντίστοιχες εγγραφές στην Κύπρο δείχνουν ότι ο Ουκρανός ηγέτης ήταν ο μοναδικός μέτοχος της εταιρείας.
Ο Ποροσένκο εξελέγη το 2014 με την υπόσχεση να πατάξει την διαφθορά.
Το Avellunm, ένα δικηγορικό γραφείο που εκπροσωπεί τον Ποροσένκο, δήλωσε ότι οι εταιρείες του πρώην Προέδρου, εκτός Ουκρανίας, «δεν ανοίγουν τραπεζικούς λογαριασμούς και δεν διεξάγουν οποιαδήποτε οικονομική συναλλαγή -και ως εκ τούτου, οι ισχυρισμοί περί φοροδιαφυγής είναι αβάσιμοι».