Έχεις κι εσύ; Έχει η φίλη σου; Είχε κι η ξαδέρφη σου; Πολύ πιθανό, αφού είναι συχνό γυναικολογικό εύρημα. Γιατί όμως στην καθεμία ο γυναικολόγος πρότεινε διαφορετική θεραπεία;
Ο Θάνος Παράσχος, μαιευτήρας – γυναικολόγος, ενδοσκοπικός χειρουργός, Επιστημονικός Διευθυντής του Κέντρου Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Εmbio, θα σου εξηγήσει όλα όσα χρειάζεται να ξέρεις.
Οι κύστες ωοθηκών είναι από τις πιο συχνές αιτίες που οδηγούν τις γυναίκες στον γυναικολόγο, κυρίως γιατί προκαλούν πόνο στην περιοχή της κοιλιάς. Δεν αποκλείεται, όμως, να είναι και τυχαίο γυναικολογικό εύρημα στα πλαίσια της γυναικολογικής εξέτασης, καθώς μπορούν να εντοπιστούν και με τον κολπικό υπέρηχο. Πρόκειται τις περισσότερες φορές για ανώμαλους σχηματισμούς, γεμάτους με υγρό που προέρχονται από τις ωοθήκες. Συνήθως το μέγεθος τους είναι μερικά εκατοστά. Κάποιες όμως μπορεί να γίνουν τόσο μεγάλες που να ξεπερνούν τα 30 εκατοστά. Όπως θα έχεις ήδη καταλάβει υπάρχουν αρκετές διαφορές μεταξύ τους, γι’ αυτό σε κάθε περίπτωση καλό είναι να είσαι ενημερωμένη.
Δεν είναι όλες οι κύστες ίδιες
Αυτό που πρώτα απ’ όλα χρειάζεται να ξέρεις είναι ότι οι πιο συνηθισμένες είναι οι λειτουργικές κύστες, που είναι και οι πιο αθώες. Είναι συχνό γυναικολογικό εύρημα στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, έχουν μέγεθος 4-5 εκατοστά και προκαλούνται από αλλαγές στα επίπεδα των ορμονών. Αν και μπορεί να προκαλέσουν κοιλιακό πόνο - ιδιαίτερα αν υποστούν ρήξη - συνήθως υποχωρούν από μόνες τους μέσα σε ένα δύο μήνες. Όχι τόσο συνηθισμένες όσο οι πρώτες, είναι οι καλοήθεις νεοπλασματικές κύστες, που οφείλονται σε ανάπτυξη μη φυσιολογικού ιστού και απαιτούν παρακολούθηση. Υπάρχουν όμως και οι κακοήθεις κύστες, που εμφανίζονται πιο συχνά μετά την εμμηνόπαυση, χωρίς να αποκλείονται και μικρότερες ηλικίες. Έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, που θέτουν την υποψία για κακοήθεια, αν και η διάγνωσή τους δεν είναι πάντα εύκολη. Παρόλα αυτά κάποιες νέες αιματολογικές εξετάσεις φιλοδοξούν να ρίξουν φως στη διάγνωση. Τέλος, υπάρχουν και οι κύστες ενδομητρίωσης, οι οποίες δημιουργούνται όταν ιστός από το ενδομήτριο αναπτύσσεται στις ωοθήκες. Απαιτούν θεραπεία, επειδή μπορεί να προκαλέσουν εκτός από πόνο, συμφύσεις και υπογονιμότητα.
Ποια είναι η αντιμετώπιση;
Ο τρόπος που θα χειριστεί ο γυναικολόγος μια κύστη ωοθήκης εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά και το είδος της. Η θεραπεία, λοιπόν, θα λέγαμε ότι είναι εξατομικευμένη. Σε κάποιες περιπτώσεις προτείνεται απλή παρακολούθηση με υπέρηχο, σε άλλες περιπτώσεις χορηγούνται φάρμακα όπως αντιβίωση ή ορμονοθεραπεία, ενώ σε άλλες συστήνεται η χειρουργική επέμβαση, που στόχο έχει την αφαίρεση της κύστης που δημιουργεί προβλήματα ή είναι ύποπτη για εν δυνάμει επιπλοκές ή και για κακοήθεια.
Ποιες είναι οι πιο σοβαρές επιπλοκές;
Τρία είναι τα σοβαρά προβλήματα που θα δημιουργήσει μια κύστη στην ωοθήκη. Το ένα είναι να υποστεί ρήξη και να χυθεί το περιεχόμενό της στην κοιλιακή χώρα, πράγμα που προκαλεί πόνο και πιθανόν αιμορραγία από την ωοθήκη. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται χειρουργείο. Επίσης, μια κύστη που είναι μεγαλύτερη από 5 εκατοστά μπορεί να υποστεί συστροφή, δηλαδή να συστραφεί γύρω από τον μίσχο της, διακόπτοντας την παροχή αίματος στην ωοθήκη, πράγμα που προκαλεί έντονο πόνο και απαιτεί άμεση χειρουργική επέμβαση καθώς υπάρχει κίνδυνος να νεκρωθεί η ωοθήκη. Τέλος, σε κάποιες περιπτώσεις μία κύστη μπορεί να κοστίσει την απώλεια της ωοθήκης, δηλαδή να χρειαστεί να γίνει μαζί με την αφαίρεσή της και αφαίρεση της ωοθήκης, συνήθως σε περιπτώσεις συστροφής ή όταν έχει διαγνωστεί κακοήθεια.
Πώς γίνεται η αφαίρεση κύστης;
Δεδομένου ότι κάθε μία από τις δύο ωοθήκες της γυναίκας έχει το μέγεθος περίπου μιας φράουλας, το όλο θέμα με την αφαίρεση της κύστης στην ωοθήκη είναι να γίνει με ασφάλεια, χωρίς να επηρεάσει τον πολύτιμο ωοθηκικό ιστό ο οποίος σχετίζεται άμεσα με την αναπαραγωγική ικανότητα. Τα καλά νέα είναι ότι στις μέρες μας η αφαίρεση κύστης ωοθήκης μπορεί να γίνει με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα με τη μέθοδο της λαπαροσκόπησης, αφήνοντας τον υγιή ιστό των ωοθηκών ανέπαφο. Ανεξάρτητα από το μέγεθός τους, οι κύστες ωοθηκών μπορούν να αφαιρεθούν ολόκληρες, καθώς αποκόπτονται προσεκτικά από την ωοθήκη, χωρίς να επηρεάζουν τη λειτουργικότητα της ωοθήκης. Επιπλέον, οι κύστες που θεωρούνται ύποπτες για καρκίνο αποστέλλονται για άμεση εξέταση (ταχεία βιοψία) κατά τη διάρκεια του χειρουργείου κι έτσι πριν τελειώσει η επέμβαση μπορούν να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα με βάση τη διάγνωση. Δες και το video για να ενημερωθείς επιπλέον πάνω στο θέμα αυτό.
Αν θέλεις να ενημερωθείς πιο αναλυτικά για άλλα γυναικολογικά προβλήματα, καθώς και για τα προβλήματα υπογονιμότητας και τις πιο τελευταίες εξελίξεις στην εξωσωματική γονιμοποίηση μπορείς να επισκεφτείς το site www.ivf-embryo.gr ή να επικοινωνήσεις με τον
Dr. Θάνο Παράσχο
Χειρουργός Γυναικολόγος-Μαιευτήρας
Ειδικός στην Eξωσωματική Γονιμοποίηση
και Ενδοσκοπική Χειρουργική
W: www.ivf-embryo.gr
E: paraschos@ivf-embryo.gr
F: facebook/Thanos-Paraschos
L: linkedin/thanos-paraschos
T: (+30) 210 6774104
Κ: (+30) 6944428242