Τουρκία, Ιράκ, Αίγυπτος, Ελλάδα: Ο Βρετανός ιστορικός Τζάστιν Μαρότσι ταξιδεύει στη Μεσόγειο του Ηροδότου και διαβάζει τον σύγχρονο κόσμο μέσα από τη γνώση που του δίνει για τον αρχαίο κόσμο ο Πατέρας της Ιστορίας.
«Ο Ηρόδοτος από την Αλικαρνασσό εκθέτει εδώ τις έρευνες του, ώστε να μην ξεθωριάσει στο χρόνο ό,τι έγινε από τους ανθρώπους, μήτε να σβήσουν άδοξα, μεγάλα και θαυμαστά έργα, που άλλα πραγματοποίησαν οι Έλληνες και άλλα οι Βάρβαροι· ιδιαίτερα για να φανεί η αιτία που αυτοί οι δυο λαοί πολέμησαν μεταξύ τους». Κάπως έτσι ξεκινάει η καταγραφή του Ηροδότου και, ουσιαστικά, η ίδια η Ιστορία. Ο Κικέρωνας ήταν εκείνος που ονόμασε τον Ηρόδοτο Πατέρα της Ιστορίας, επειδή υπήρξε ο πρώτος που κατανόησε την αξία που έχει η Ιστορία για τον άνθρωπο και κατέγραψε όχι μόνο τα κοσμοϊστορικά γεγονότα της εποχής του, αλλά και τα ήθη, τα έθιμα, τις συνήθειες και την καθημερινότητα, δίνοντάς μας μια πλήρη εικόνα της κοινωνίας στην οποία ζούσε.
Ο Τζάστιν Μαρότσι, ιστορικός και ταξιδιωτικός συγγραφέας, μέλος της Βασιλικής Γεωγραφικής Εταιρείας, γνώρισε το έργο του Ηροδότου αφού είχε ολοκληρώσει τις σπουδές του στη Ιστορία, γεγονός το οποίο εξηγεί μέσα από εξοστρακισμό του Ηροδότου από τα ακαδημαϊκά προγράμματα: «Η Ιστορία, ενηλικιωμένη, γεμάτη αυτοπεποίθηση και επαγγελματισμό, διέπραξε πατροκτονία, ξέκανε τον άνθρωπο που τη γέννησε», γράφει χαρακτηριστικά. Ο Μαρότσι, λοιπόν, διαβάζει τις Ιστορίες του Ηροδότου πολλά χρόνια μετά τις σπουδές του και συνειδητοποιεί ότι δεν πρόκειται για μια απλή ιστορική καταγραφή των περσικών πολέμων. Ο μεγάλος ιστορικός γράφει ένα έπος για τον πόλεμο και την αυτοκρατορία, για το μεγαλείο του ανθρώπου, αλλά και τις αδυναμίες της ανθρώπινης φύσης. Με το ιδιαίτερο ταλέντο του μυθιστοριογράφου, που ανακατεύει στην αφήγησή του μύθους και θρύλους, περιγράφει χώρες και τοπία, προσπαθεί να κατανοήσει τους ήρωές του, μιλάει για το αμετάλλακτο της μοίρας, τη ματαιοδοξία της εξουσίας, την αγάπη, τη θρησκεία και τις τιμωρίες των θεών.
Ο συγγραφέας ξεκινάει το ταξίδι του από τη γενέτειρα του Ηροδότου, το σημερινό Μπόντρουμ της Τουρκίας, ένα τουριστικό θέρετρο γεμάτο παραλίες, ξενοδοχεία και έντονη νυχτερινή ζωή. Εκεί συναντά μια ενθουσιώδη ντόπια ιστορικό, συζητούν για την ιστορία της προτομής του Ηροδότου που κοσμεί την είσοδο του μουσείου της πόλης κι επισκέπτεται το Ινστιτούτο Ενάλιας Αρχαιολογίας για να ανακαλύψει τα θαυμαστά ευρήματά του. Στη συνέχεια, πηγαίνει στο σημερινό Ιράκ, επισκέπτεται τη Βαγδάτη και την αρχαία Βαβυλώνα, κι από εκεί ταξιδεύει για την Αίγυπτο και τις όχθες του Νείλου. Στην Ελλάδα πια, ο Μαρότσι επισκέπτεται την Αθήνα, παρακολουθεί ένα συνέδριο με τίτλο «η αρχαία Ελλάδα και το αρχαίο Ιράν: διαπολιτισμικοί διάλογοι», έρχεται σε επαφή με αναγνωρισμένους πανεπιστημιακούς, συνομιλεί με την ιστορικό Μαριάννα Κορομηλά, κάνει βόλτες στο κέντρο της Αθήνας και ακολουθεί την πορεία για την επέτειο του Πολυτεχνείου. Η περιπλάνηση συνεχίζεται με στάσεις στις Θερμοπύλες, στη Θεσσαλονίκη, στην Κομοτηνή, στην Καβάλα αλλά και στην Καρδαμύλη της Μεσσηνιακής Μάνης, όπου συναντάει τον συγγραφέα Πάτρικ Λη Φέρμορ. Ο Μαρότσι ολοκληρώνει το ταξίδι του στο νησί της Σάμου: «Η Σάμος είναι το απώτερο σύνορο της Ευρώπης, το πιο ανατολικό οχυρό. Πέρα από τη θάλασσα, βρίσκεται ο παλιός εχθρός, ο σημερινός Νταρ αλ Ισλάμ, ο μουσουλμανικός κόσμος, αυτός που κάποτε ήταν η Περσική Αυτοκρατορία».
Στις σελίδες του βιβλίου ο συγγραφέας ταξιδεύει στους ιστορικούς τόπους, περιγράφει τις συναντήσεις και τις εμπειρίες του, γυρίζει πίσω στο χρόνο και παραθέτει ολόκληρα αποσπάσματα από τα βιβλία του Ηροδότου, συνομιλεί με το παρόν και το παρελθόν· ουσιαστικά «διαβάζει» τον σύγχρονο κόσμο μέσα από τη γνώση που του δίνει ο αρχαίος κόσμος. Ο αναγνώστης τον ακολουθεί μαγεμένος σε αυτήν τη διαδρομή στους γνωστούς και άγνωστους τόπους και συνειδητοποιεί πόσο βαθιές είναι οι ρίζες του. Σ’ αυτόν τον ευλογημένο τόπο ζουν, αναπνέουν, πολεμούν και δημιουργούν άνθρωποι εδώ και πολλές χιλιάδες χρόνια. Οι Ιστορίες του Ηροδότου διδάσκονται στο σχολείο στην πρώτη τάξη του Γυμνασίου, αλλά στην ηλικία των δεκατριών είμαστε όλοι πολύ νέοι για να συνειδητοποιήσουμε τη λογοτεχνική ομορφιά που κρύβουν μέσα τους οι σελίδες τους. Ο ταξιδευτής Μαρότσι μας δίνει την ευκαιρία να επανεκτιμήσουμε το έργο του μεγάλου ιστορικού και –γιατί όχι;– να αναζητήσουμε και να ξαναδιαβάσουμε το πρωτότυπο κείμενο.
INFO
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ ΕΠΙΝΟΗΣΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ: ΤΑΞΙΔΙ ΜΕ ΤΟΝ ΗΡΟΔΟΤΟ
Συγγραφέας: Justin Marozzi
Μετάφραση: Μαρίνα Τουλγαρίδου
Εκδόσεις Τόπος
Σελ.:336