Η 13η Νοεμβρίου άφησε τον πλανήτη και ιδιαίτερα την Ευρώπη σε κατάσταση σοκ και συναγερμού και έριξε σε πένθους τους οικείους των 130 θυμάτων. Κι όμως, υπήρχαν πολλές ευκαιρίες για να σταματήσουν οι αρχές τους μακελάρηδες του Παρισιού.
Το Reuters ανοίγει αυτό το «φάκελο», καταγράφοντας όλα τα προειδοποιητικά σημάδια τα οποία δεν είδαν οι αρχές ασφαλείας, με αποτέλεσμα οι δράστες να καταφέρουν να αιματοκυλίσουν τη γαλλική πρωτεύουσα.
Τους έπιασαν και τους άφησαν
Τον Ιανουάριο, οι τουρκικές αρχές συνέλαβαν έναν από τους βομβιστές αυτοκτονίας στα σύνορα της χώρας και τον απέλασαν στο Βέλγιο. Ηταν ο Μπραχίμ Αμπντεσλάμ, με την Τουρκία να προειδοποιεί από τότε τη βελγική αστυνομία ότι ο συγκεκριμένος έχει ριζοσπαστικοποιηθεί και πως τον υποπτεύονται ότι θέλει να ενταχθεί στο Ισλαμικό Κράτος. Στην ανάκριση στο Βέλγιο, ο Αμπντεσλάμ αρνήθηκε οποιαδήποτε σχέση με τζιχαντιστές και αφέθηκε ελεύθερος, όπως και ο αδερφός του, Σαλάχ, καθώς σύμφωνα με τους Βέλγους υπήρχαν ελάχιστες ενδείξεις ότι κάποιος από τους δύο είχε τρομοκρατικές προθέσεις. Κι όμως, στις 13 Νοεμβρίου, ο Αμπντεσλάμ ήταν ένας από τους βομβιστές αυτοκτονίας της επίθεσης στο Παρίσι, ενώ ο Σαλάχ διαφεύγει της σύλληψης. Μετά από το μακελειό, έφυγε για το Βέλγιο. Στη διαδρομή η αστυνομία τον σταμάτησε τέσσερις φορές, αλλά του επέτρεψαν να συνεχίσει.
Ηταν σε λίστα υπόπτων από το 2010
Στη Γαλλία, ένας φάκελος «S» σημαίνει ότι ο συγκεκριμένος είναι ύποπτος απειλής για την εθνική ασφάλεια. Ο Ισμαΐλ Ομάρ Μοστεφάι ήταν σε αυτή τη λίστα από το 2010. Ομως, ο Γάλλος Αλγερινής καταγωγής ενεργοποίησε το γιλέκτο με τα εκρηκτικά που φορούσε, στο Bataclan, στις επιθέσεις του Παρισιού. Πρόκειται για άνθρωποι που η τουρκική αστυνομία τον θεωρούσε ύποπτο για τρομοκρατία, με διασυνδέσεις με το Ισλαμικό Κράτος. Η Αγκυρα ενημέρωσε το Παρίσι για αυτόν το Δεκέμβριο του 2014, αλλά και τον περασμένο Ιούνιο. Ομως, η προειδοποίηση αγνοήθηκε.
Υποπτος υπό παρακολούθηση
Ο Μπιλάλ Χαντφί, ο οποίος επίσης ανατινάχθηκε έξω από το Σαντ ντε Φρανς, ήταν και αυτός υπό παρακολούθηση. Μετά από την επίσκεψή του στη Συρία το Φεβρουάριο, ο 20χρονος Γάλλος που έμενε στο Βέλγιο επέστρεψε στην Ευρώπη ακολουθώντας άγνωστη διαδρομή και κατάφερε να διαφύγει της αστυνομίας, παρότι είχαν τοποθετηθεί μικρόφωνα στο σπίτι στο οποίο υποτίθεται ότι έμενε.
Εχασε τουλάχιστον 4 υποχρεωτικές εμφανίσεις στην αστυνομία
Ενας τέταρτος δράστης, ο Σάμι Αμιμούρ, απέτυχε να εμφανιστεί τουλάχιστον τέσσερις φορές στη γαλλική αστυνομία, όπως ήταν υποχρεωμένος να κάνει κάθε εβδομάδα, το 2013, πριν οι αρχές εκδώσουν ένταλμα. Μέχρι τότε, είχε καταφέρει να φύγει από τη χώρα και να πάει στη Συρία. Οι αρχές τον παρακολουθούσαν από τον Οκτώβριο του 2012 γιατί υποπτεύονταν ότι σκοπεύει να ενταχθεί στις τάξεις των τζιχαντιστών στην Υεμένη, αλλά κατάφεραν να τον χάσουν μέσα από τα χέρια τους.
Σε κάθε μία από τις παραπάνω περιπτώσεις, η αστυνομία, οι μυστικές υπηρεσίες και οι αρχές ασφαλείας είχαν την ευκαιρία να συλλάβουν τουλάχιστον κάποιους από αυτούς που εξαπέλυσαν τον τρόμο στο Παρίσι. Το ότι απέτυχαν να το κάνουν εξηγεί το πώς μία ομάδα τζιχαντιστών κατάφερε να οργανωθεί, κινούμενη ελεύθερα ανάμεσα σε χώρες, από τα ανοιχτά σύνορα της ζώνης Σένγκεν και όχι μόνο.
Οι αρχές αποδίδουν αυτές τις αποτυχίες στην έλλειψη επικοινωνίας, την αδυναμία να παρακολουθούνται ύποπτοι και τις ελλείψεις σε πόρους σε μερικές χώρες, που επηρεάζουν τις μυστικές υπηρεσίες, όπως και την αύξηση του αριθμού των πιθανών τζιχαντιστών. Πολλοί δείχνουν προς το Βέλγιο, ψάχνοντας τον αδύναμο κρίκο στην ευρωπαϊκή ασφάλεια. «Δεν έχουν τα ίδια μέσα με τις βρετανικές ή τις γαλλικές μυστικές υπηρεσίες», δηλώνει ο Λουί Καπριόλι, πρώην επικεφαλής της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας της Γαλλίας. Η Europol τόνισε ότι τροφοδοτεί με πληροφορίες τις βελγικές και τις γαλλικές αρχές, αποδέχεται όμως ότι κάποιες χώρες είναι καλύτερες στο να μοιράζονται πληροφορίες, από άλλες.
Η προσοχή σε όσους επιστρέφουν από τη Συρία
Τα τελευταία χρόνια, οι ερευνητές έχουν επικεντρώσει την προσοχή τους σε εκείνους που έχουν μεγαλώσει στην Ευρώπη, έχουν ευρωπαϊκά διαβατήρια και ταξιδεύουν στη Συρία για να εκπαιδευθούν και να πολεμήσουν. Καθώς ο αριθμός αυτών μεγαλώνει, οι αρχές πασχίζουν για να ανταποκριθούν. Σύμφωνα με το γαλλικό υπουργείο Εσωτερικών, εκτιμάται ότι περίπου 500 Γάλλοι έχουν φύγει για τη Συρία και περίπου 300 επέστρεψαν. Οι γαλλικές αρχές αναφέρουν ότι έως και για 1.400 άτομα απαιτείται 24ωρη παρακολούθηση. Ομως, η Γαλλία έχει το ένα δέκατο των αξιωματούχων που θα απαιτούσε κάτι τέτοιο.
Περίπου 350 Βέλγοι επίσης έχουν ταξιδέψει στη Συρία ως μαχητές, που αποτελεί το μεγαλύτερο αριθμό κατά κεφαλήν στην Ευρώπη. Πηγές από τη βελγική κυβέρνηση κάνουν λόγο για λίστα 400 ανθρώπων που είναι στη Συρία, επέστρεψαν ή ετοιμάζονται να πάνε εκεί. Αλλοι 400-500 έχουν ήδη ριζοσπαστικοποιηθεί. Ο αριθμός εκείνων που παρακολουθούν οι αρχές ασφαλείας του Βελγίου είναι δραματικά μικρότερος. Αυτοί οι αριθμοί εξηγούν εν μέρει και το γιατί πολλοί από τους δράστες στο Παρίσι ήταν γνωστοί στις αρχές αλλά παρέμεναν ελεύθεροι.
Ακόμη και ο Αμπντελχαμίντ Αμπαούντ, ο ενορχηστρωτής του μακελειού, ήταν γνωστός στις αρχές. Ο μακελάρης που σκοτώθηκε στην έφοδο της αστυνομίας στο Σεν Ντενί την Τετάρτη, ήταν το άτομο που είχαν υποπτευθεί οι αρχές για την απαγωγή και δολοφονία αστυνομικού. Το Φεβρουάριο, δήλωνε σε περιοδικό του Ισλαμικού κράτους ότι είχε επιστρέψει στη Συρία μετά από έφοδο σε βελγική πόλη, τον Ιανουάριο. Μέχρι τότε, ήξερε ήδη ότι τον ψάχνουν. Οι αρχές δεν γνώριζαν για το ταξίδι του, μέχρι που το έμαθαν μετά από τις επιθέσεις. «Αν ο Αμπαούντ κατάφερε να περάσει από τη Συρία στην Ευρώπη, σημαίνει ότι υπάρχουν αστοχίες σε ολόκληρο το ευρωπαϊκό σύστημα», παραδέχθηκε ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Λοράν Φαμπιούς.
Μπήκε από την Ελλάδα, έφτασε στη Γαλλία
Λάθη δεν γίνονται μόνο στη Γαλλία και το Βέλγιο, σημειώνει το Reuters, υπενθυμίζοντας και τον ρόλο της Ελλάδας στην υπόθεση. Ενα συριακό διαβατήριο που βρέθηκε κοντά σε έναν από τους βομβιστές αυτοκτονίας του Σταντ ντε Φρανς είχε χρησιμοποιηθεί από κάποιον ο οποίος καταγράφηκε ως πρόσφυγας στη Λέρο, στις 3 Οκτωβρίου. Κατάφερε να περάσει από την ΠΓΔΜ και να ζητήσει άσυλο στη Σερβία. Οι γαλλικές αρχές έχουν επιβεβαιώσει ότι και ένας δεύτερος βομβιστής αυτοκτονίας στο Σταντ ντε Φρανς είχε μπει στην Ευρώπη μέσω της Ελλάδας.
Το δίδυμο ενδέχεται να έφτασε αρκετά εύκολα στο Παρίσι καθώς εξαιτίας της κορύφωσης της προσφυγικής κρίσης, οι αιτούντες ασύλου περνούν γρήγορα τα σύνορα, δίχως ελέγχους, σημειώνει το ειδησεογραφικό πρακτορείο.
Η ανάκριση τον Αύγουστο
Ο Γάλλος δικαστικός Μαρκ Τρεβιντίς έχει δηλώσει ότι ένας Γάλλος τζιχαντιστής τον οποίο ανέκρινε τον Αύγουστο, έπειτα από την επιστροφή του από τη Συρία, του αποκάλυψε ότι το Ισλαμικό Κράτος του είχε ζητήσει να κάνει επίθεση σε ένα συναυλιακό χώρο. «Δεν ξέραμε ότι θα ήταν το Bataclan, ή αν θα γινόταν αλλού. Ο ίδιος δεν γνώριζε το ακριβές σημείο για το οποίο γινόταν ο σχεδιασμός. Αλλά του είχαν ζητήσει να το κάνει», είπε ο Τρεβιντίς στο Reuters. Και ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράκ, Ιμπραϊμ αλ Τζααφάρι έχει δηλώσει ότι οι μυστικές υπηρεσίες της χώρας του είχαν δώσει πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες η Γαλλία, οι ΗΠΑ και το Ιράν ήταν στο στόχαστρο για επιθέσεις.