Ο Ανδρέας Εμπειρίκος, εισηγητής της σουρρεαλιστικής ποίησης και της ψυχανάλυσης στην Ελλάδα, ο συγγραφέας του ερωτικότερου ίσως μυθιστορήματος που γράφτηκε στην ιστορία της Ελληνικής λογοτεχνίας, υπήρξε ένας «μανιώδης φωτογράφος», όπως τον χαρακτήριζαν οι φίλοι του.
Προσέγγισε τη φωτογραφία με την ευαισθησία και τη ματιά του υπερρεαλιστή και του ψυχαναλυτή, δημιουργώντας σύνθετες εικόνες ιδιαίτερης αισθητικής αξίας. Όπως έλεγε ο ίδιος ο Ανδρέας Εμπειρίκος: «Μία φωτογραφία ζει, έχει ολόκληρη δική της δράση, συνυφασμένη με τη ζωή του θεατή, όπως ένα φλουρί, ένα κρύσταλλο, ή ένα γάντι». Εξήντα περίπου από τις χιλιάδες ασπρόμαυρες εικόνες του σπουδαίου καλλιτέχνη παρουσιάζονται από τις 4 Νοεμβρίου σε μία σημαντική έκθεση - αφιέρωμα στο Μουσείο Γ. ΓΟΥΝΑΡΟΠΟΥΛΟΥ. Η έκθεση πέρα από το φωτογραφικό έργο του Εμπειρίκου αναδεικνύει και τη φιλία του με τον ζωγράφο Γιώργο Γουναρόπουλο, μέσα από σχέδια, έργα ζωγραφικής, ποιήματα και αρχεία.
Ο «Μέγας Ανατολικός»
Ο Εμπειρίκος γεννήθηκε το 1901 στη Μπράιλα της Ρουμανίας. Ως λογοτέχνης ανήκει στη Γενιά του '30 και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ελληνικού υπερρεαλισμού. Το βιβλίο του "Ο Μέγας Ανατολικός" είναι το εκτενέστερο νεοελληνικό μυθιστόρημα, οκτώ τόμοι, 2.104 σελίδες, και χωρίς αμφιβολία συνιστά ένα από τα εντυπωσιακότερα και εν ταυτώ τολμηρότερα κείμενα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Αποτελεί το έργο ζωής του Εμπειρίκου, καθώς η συγγραφή του άρχισε το 1945 και ολοκληρώθηκε, ύστερα από πολλές ενδιάμεσες φάσεις, το 1970.
Το θέμα του μυθιστορήματος είναι ο δεκαήμερος παρθενικός πλους του υπερωκεανείου "Μέγας Ανατολικός" από το Λίβερπουλ στη Νέα Υόρκη τον Μάιο του 1867. Επιβάτες κάθε τάξεως και επαγγέλματος, μαζί με το πλήρωμα, διαπλέουν τον Ατλαντικό, με το γιγαντιαίο υπερωκεάνειο, μια πρωτόγνωρη ηδονική Κιβωτό, απολαμβάνοντας όλες τις μορφές του έρωτα άνευ ορίων, άνευ όρων. Επηρεασμένοι από τον τιτάνιο και πρωτογενή ερωτισμό που εκλύει το ίδιο το πλοίο, ζουν την απόλυτη ελευθερία και ηδονή για να καταλήξουν, μέσα από την απόλυτη αθωότητα και ευτυχία, στον Νέο Κόσμο. Στην κιβωτό του "Μεγάλου Ανατολικού" βρίσκεται συγκεντρωμένη όλη η κοσμοθεωρία και η ουτοπία του ποιητή - η λογοτεχνική, η ψυχαναλυτική και η πολιτική.
Σύμφωνα με τον Ελύτη, η απώτερη αξία του έργου "δεν βρίσκεται σ' αυτά [τα περιγραφόμενα]· βρίσκεται στην παν αγαθοσύνη του ποιητή, που διαχέεται πάνω στους χαρακτήρες και στις πράξεις των πλέον διαφορετικών τύπων του έργου [... ] και αναεκπέμπεται στον αναγνώστη σαν ένα είδος ευλογίας. [...] Η αγαθότητα του Εμπειρίκου έρχεται από -και τραβάει για- πολύ μακριά. Δεν είναι η δεοντολογική των θρησκευόμενων ή η βλακώδης των αδυνάτων. Υποδηλώνει μια πίστη: ότι τα υλικά και οι προϋποθέσεις για το καλό έχουν δοθεί στον άνθρωπο, που αν δεν τα εκμεταλλεύεται είναι από δικό του λάθος, από την ανικανότητά του να υπερνικήσει τις μακραίωνες προλήψεις και τα χωρίς λόγο κατατυραννισμένα στο σκότος της ψυχής του συμπλέγματα. Διόλου άσχετο λοιπόν ότι ο "Μέγας Ανατολικός" ναυπηγήθηκε με τα υλικά του ψυχαναλυτή στις δεξαμενές ενός οραματιστή και προφήτη".
Πρόγραμμα εκδηλώσεων
Τετάρτη 4 Νοεμβρίου
19:00: Συζήτηση με θέμα: «Ανδρέας Εμπειρίκος. Υπερρεαλισμός και φωτογραφία»
Εισηγητές: Λεωνίδας Εμπειρίκος (Ιστορικός), Δημήτρης Καλοκύρης (Συγγραφέας, Πρόεδρος Εταιρείας Συγγραφέων), Σταύρος Πετσόπουλος (Εκδότης της «Άγρας»),
Δαμιανός Μωραΐτης (Μαθηματικός)
Σάββατο 7 Νοεμβρίου
11:00 – 12:00: Ξενάγηση στην έκθεση
12:00 – 13:00: Προβολή της ταινίας Ανδρέας Εμπειρίκος – Ο ποιητής μέσα από τις εικόνες του, σε σκηνοθεσία Ηλία Γιαννακάκη, από τη σειρά «Παρασκήνιο» της ΕΡΤ (διάρκεια 52’)
Σάββατο 21 Νοεμβρίου
12:30 – 14:00: Προβολή της ταινίας Ανδρέας Εμπειρίκος, σε σκηνοθεσία Τάσου Ψαρρά, από τη σειρά «Εποχές και συγγραφείς» της ΝΕΤ (διάρκεια 131’)
Σάββατο 28 Νοεμβρίου
12:30 – 14:00: Προβολή της ταινίας Ανδρέας Εμπειρίκος, σε σκηνοθεσία Τάσου Ψαρρά, από τη σειρά «Εποχές και συγγραφείς» της ΝΕΤ (διάρκεια 131’)
Διάρκεια έκθεσης: 04/11 – 02/12
Είσοδος ελεύθερη σε όλες τις εκδηλώσεις
Μουσείο Γουναρόπουλου: οδός Γ. Γουναροπούλου 6, Άνω Ιλίσια, Αθήνα, τηλ. 210 7777601 και 210 7487657