Το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ), το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και η Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού (Ε.Μ.Ν.Ε.) συνδιοργανώνουν τη διημερίδα υπό τον τίτλο «Περιβάλλον και Ιστορία».
Οι πολλαπλές όψεις μιας δυναμικής σχέσης», στις 22 και 23 Οκτωβρίου, στον χώρο του Ιστορικού Αρχείου ΠΙΟΠ, στην Αθήνα (Δωρίδος 2 & Λεωφόρος Ειρήνης 14, Ταύρος).
Η ανάπτυξη της περιβαλλοντικής ιστορίας ως διακριτού ιστοριογραφικού πεδίου συνιστά απόπειρα προσέγγισης της σχέσης ανθρώπου και περιβάλλοντος ως κεντρικής ιστορικής διαδικασίας. Αποτελεί, επίσης, ανταπόκριση της ιστορικής επιστήμης στον στοχασμό που έχει παραγάγει η σύγχρονη οικολογική κρίση. Στόχος της συνάντησης είναι αφενός να αποτελέσει βήμα στην ανάπτυξη της ιστορικο-περιβαλλοντικής έρευνας στον ελληνικό χώρο, αφετέρου να αναδείξει τους ερευνητικούς ορίζοντες που προκύπτουν από τη συνάντηση της ελληνικής ιστοριογραφίας με την ιστορικο-περιβαλλοντική προοπτική.
Η θεματολογία των εργασιών της συνάντησης αφορά στη διερεύνηση των πολλαπλών όψεων της σχέσης ανθρώπου-περιβάλλοντος κατά το παρελθόν μέσω μιας διαχρονικής και κατά το δυνατόν διεπιστημονικής προσέγγισης. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται, τέλος, στην κριτική διερεύνηση της στάσης των κοινωνιών του παρελθόντος προς το περιβάλλον, καθώς και στο ζήτημα της διαχείρισης των φυσικών πόρων, έννοιας που παραπέμπει σε σημερινές αντιλήψεις και στάσεις για το περιβάλλον.
Ακολουθεί το αναλυτικό πρόγραμμα:
Πέμπτη 22 Οκτωβρίου 2015
Χαιρετισμοί, 10:00-10:30
Α΄ Συνεδρία,
10:30-10:45. Μαρία Γεωργοπούλου, Διευθύντρια, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, Η ιστορία της Flora graeca
10:45-11:00. Αναστασία Δημητρίου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Φυσικών Επιστημών & Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, Ποιότητα περιβάλλοντος και ανθρώπινη υγεία στην Ιπποκρατική σκέψη
11:00-11:15. Λίλιαν Καραλή, Καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας Ε.Κ.Π.Α., 16 χρόνια Περιβαλλοντικής Αρχαιολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
11:15-11:30. Λίνα Μενδώνη, Κύρια Ερευνήτρια, Τομέας Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητας, Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών, ΕΙΕ, Μαρτυρίες για τη σχέση περιβάλλοντος και κοινωνιών στα κυκλαδονήσια
11:30-11:45. Γεώργιος Λύρας, ΕΔΙΠ, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, Ε.Κ.Π.Α., Η ιστορία των εξαφανίσεων στα ωκεάνεια νησιωτικά περιβάλλοντα
11:45-12:15. Ερωτήσεις-Συζήτηση
12:15-13:15. Διάλειμμα (ελαφρύ γεύμα)
Β΄ Συνεδρία
13:15-13:30. Μαρία Κ. Λεοντσίνη, Κύρια Ερευνήτρια Β΄, Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών-Τομέας Βυζαντινών Ερευνών, ΕΙΕ, «Εξημερώνοντας» το δάσος: αντιλήψεις και πρακτικές για την εκχέρσωση και την αποδάσωση στο Βυζάντιο
13:30-13:45. Αναστασία Παπαδία-Λάλα, Καθηγήτρια Ιστορίας Νέου Ελληνισμού, Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας Ε.Κ.Π.Α., Πολιτισμικό περιβάλλον και Αρχαιότητα στην ελληνοβενετική Ανατολή. Χρήσεις, προσλήψεις, ιδεολογικές συνιστώσες
13:45-14:00. Αγγελική Πανοπούλου, Κύρια Ερευνήτρια Β΄, Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών-Τομέας Βυζαντινών Ερευνών, ΕΙΕ, Η διαχείριση των φυσικών πόρων στις βενετικές κτήσεις της Ανατολής: προστασία ή εκμετάλλευση;
14:00:14:15. Διάλειμμα
14:15-14:30. Βάσω Σειρηνίδου, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας Ε.Κ.Π.Α., Ανακαλύπτοντας το ελληνικό περιβάλλον τον 18ο αιώνα
14:30-14:45. Εύη Καρούζου, Κύρια Ερευνήτρια, Κέντρο Ερεύνης της Ιστορίας του Νεώτερου Ελληνισμού, Ακαδημία Αθηνών, Οι διανοητικές προϋποθέσεις της σχέσης ανθρώπου-φύσης στον 18ο αι.
14:45-15:00. Δημήτρης Δημητρόπουλος, Διευθυντής Ερευνών, Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών, ΕΙΕ, Η μέριμνα των νησιωτικών κοινοτήτων για το περιβάλλον στα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας. Μια πρώιμη περιβαλλοντική ευαισθησία;
15:00-15:15. Ηλίας Κολοβός, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας, Παν/μιο Κρήτης, Τα μεταλλεία και το περιβάλλον της Χαλκιδικής από τους Οθωμανούς μέχρι τους Καναδούς: μια προσέγγιση στη μακρά διάρκεια
15:15-15:45. Ερωτήσεις-Συζήτηση
Παρασκευή 23 Οκτωβρίου 2015
Γ΄ Συνεδρία
10:00-10:15. Μαρία Καμονάχου, Αρχειονόμος, δρ Ιστορίας, Η εξέλιξη του ιστορικού φυσικού περιβάλλοντος στην Κέρκυρα. Η αμηχανία του 19ου αιώνα
10:15-10:30. Γιώργος Βλάχος, Υπ. δρ Ιστορίας Ευρωπαϊκού Παν. Φλωρεντίας, Κατασκευάζοντας το ελληνικό Έθνος μέσα στο φυσικό τοπίο: Ζητήματα φύσης, εθνικισμού και περιβαλλοντικής διαχείρισης στην Ελλάδα, 1881-1923
10:30-10:45. Βασίλης K. Γούναρης, Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας ΑΠΘ, Βουνό και Θάλασσα: η διαμόρφωση και η κεφαλαιοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος της Χαλκιδικής
10:45-11:00. Δημήτρης Τσούχλης, Δρ Τμήματος Περιβάλλοντος Παν/μίου Αιγαίου, Αναψηλάφηση της σχέσης του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον στον αγροτικό χώρο Μαστιχοχωρίων της νότιας Χίου τις οκτώ πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα
11.00-11:15. Σάκης Χατζηγώγας, Μηχανολόγος Μηχανικός, Οι υδατοπτώσεις, πηγή ενέργειας για τη βιομηχανία στην Ελλάδα, και η σχέση τους με το περιβάλλον
11:15-11:45. Ερωτήσεις-Συζήτηση
11:45-12:45. Διάλειμμα (ελαφρύ γεύμα)
Δ΄ Συνεδρία
12:45-13:00. Δημήτρης Παναγιωτόπουλος, Ιστορικός, Υπεύθυνος Κέντρου Τεκμηρίωσης Ιστορίας της Ελληνικής Γεωργίας, Γεωπονικό Παν. Αθηνών, Αγρότες, ύπαιθρος και περιβάλλον στη σύγχρονη Ελλάδα: μια μικρή εισαγωγή
13:00-13:15. Ανδρέας Καπετάνιος, αρχαιολόγος-ανθρωπολόγος ΥΠΠΟ, «...οπού ύτον άγριον και υμέρεψάν το»: Ζώα, Γη και Άνθρωποι στη χωρογραφία του τοπίου
13:15-13:30. Ανδρομάχη Οικονόμου, Διευθύντρια Ερευνών, Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας, Ακαδημία Αθηνών, Κοινωνία/πολιτισμός και φυσικό περιβάλλον: ανθρωπολογική/εθνολογική θεώρηση μιας διαλεκτικής σχέσης
13:30-13:45. Καλλιόπη Στάρα, Μεταδιδακτορική ερευνήτρια, Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών Παν/μιο Ιωαννίνων, Τα ιερά δάση του Ζαγορίου και της Κόνιτσας: Διαχειριστικά συστήματα του παρελθόντος, στοιχεία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς σήμερα
13:45-14:00. Ευάνθης Χατζηβασιλείου, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας Ε.Κ.Π.Α., “The Vast Sweep of History”: οι προκλήσεις στη συγκρότηση της διεθνούς περιβαλλοντικής συνεργασίας και η ελληνική περίπτωση, 1968-1979
14:00-14:30. Ερωτήσεις-Συζήτηση
14:30-14:45. Διάλειμμα
14:45-15:45. Στρογγυλή τράπεζα: «Κατακτήσεις, προοπτικές και αρχειακές διαθεσιμότητες στο πεδίο της Ιστορίας του Περιβάλλοντος»,
Αμαλία Παππά, Αναπληρώτρια Διευθύντρια των Γενικών Αρχείων του Κράτους
Παναγιώτης Δουκέλλης, Καθηγητής, Τμήμα Κοινωνιολογίας Παντείου Παν/μίου Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών
Κώστας Καρτάλης, Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Φυσικής Περιβάλλοντος Ε.Κ.Π.Α., Επιστημονικός Σύμβουλος ΠΙΟΠ
Κατερίνα Γαρδίκα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας Ε.Κ.Π.Α.
Με αφορμή το θέμα της επιστημονικής διημερίδας την Παρασκευή 23 Οκτωβρίου, στις 16:00, θα προβληθεί το ντοκιμαντέρ του Luc Jacquet, «Κάποτε υπήρχε ένα δάσος» (2013, 78’)
Ιστορικό Αρχείο ΠΙΟΠ
Δωρίδος 2 & Λεωφόρος Ειρήνης 14, Ταύρος
Τηλ.: 210 34 18011