Η άγνωστη κόρη του Κορνήλιου Καστοριάδη μιλάει για τον πατέρα της [εικόνες]

Με αφορμή μία παράσταση που πραγματεύεται το ταξίδι του πατέρα της με 200 ακόμα Έλληνες η Κυβέλη Καστοριάδη μιλάει για τον μεγάλο φιλόσοφο και στοχαστή.

Σε συνέντευξη που παραχώρησε στην Ρέα Βιτάλη και το περιοδικό ΤΑΜΑ της Τήνου, το οποίο διευθύνει η Μάγια Τσόκλη, η Κυβέλη Καστοριάδη, η κόρη που απέκτησε ο μεγάλος στοχαστής με τη σύζυγό του Ζωή Χριστοφίδου, φέρνει στο φως άγνωστες οικογενειακές στιγμές.

«ΜΑΤΑΡΟΑ: Η διάτρητη μνήμη», ο τίτλος της παράστασης. Για την Κυβέλη όμως, δεν πρόκειται απλά για ένα θέατρο που φέρνει στην επιφάνεια τις μνήμες ενός ταξιδιού προς το Παρίσι, αλλά για την υπενθύμιση μίας ολόκληρης ζωής, και την αναβίωση του πιο κοντινού της ανθρώπου, του Κορνήλιου Καστοριάδη.

«Με τον πατέρα μου συζητούσαμε πολύ. Συνήθιζε να μου μιλάει για πολλά κομμάτια της ζωής του. Δυστυχώς όμως δεν προλάβαμε να μιλήσουμε ποτέ για την περίοδο που προηγήθηκε της αναχώρησής του με το «ΜΑΤΑΡΟΑ». Πόλεμος, εμφύλιος, Δεκεμβριανά... Για την Ελλάδα του '40-'45 για εκείνη την εποχή την πολύ σημαδιακή της ιστορίας. Συμμετέχοντας στη συγκεκριμένη θεατρική παράσταση, ένιωσα πολύ έντονα την απουσία του», θα πει στην αρχή της συνέντευξης η Κυβέλη Καστοριάδη.

Κατά τη διάρκεια αυτής φέρνει στο μυαλό της μία από τις αγαπημένες της αναμνήσεις, τη σκηνή του βραδινού φαγητού. Τότε που όλοι είχαν τελειώσει από τις εργασίες τους. Ο Κορνήλιος Καστοριάδης από τη δουλειά του ως ψυχαναλυτής, η μητέρα της από το αρχιτεκτονικό της γραφείο και η ίδια από τα μαθήματά της. «Βρισκόμασταν ουσιαστικά», θα τονίσει. «Μιλούσαμε για πολλά, μιλούσαμε και για τα μαθήματα. Μάλιστα με βοηθούσε σε όποιο μάθημα χρειαζόμουν τη βοήθειά του», θα συνεχίσει θέλοντας να δώσει μία ιδέα του Καστοριάδη ως πατέρα.

Όπως εξηγεί, η μόρφωση ήταν ιδιαίτερα σημαντική υπόθεση και για αυτόν και για τη μητέρα της, οι οποίοι την έστειλαν και σε ένα απαιτητικό σχολείο στο Παρίσι από το οποίο οι γονείς των μαθητών ζητούσαν να δίνονται όλο και περισσότερες εργασίες για το σπίτι. «Οι γονείς μου όμως διαφωνούσαν με αυτό» θα πει η κόρη του Καστοριάδη σημειώνοντας ότι ο πατέρας της «τόνισε την αναγκαιότητα των παιδιών να είναι παιδιά». «Άλλωστε», θα συνεχίσει, «η μόρφωση σύμφωνα με τις αξίες με τις οποίες μου τη μετέδιδε ο πατέρας μου είναι μια διαδικασία συνεχής. Είναι μία διαδρομή αναζήτησης που δεν τελειώνει σε κανένα πτυχίο».

Ο σεβασμός στα πιστεύω των άλλων ήταν ένα ακόμα από αυτά που της μετέδωσε ο πατέρας της. Μαζί του έκανε διακοπές στο αγαπημένο του νησί την Τήνο. Παρότι ήταν άθεος, λέει η Κυβέλη Καστοριάδη, της μιλούσε πάντα για όσα πίστευε, αφήνοντας της πάντα το περιθώριο να επιλέξει η ίδια αυτό στο οποίο θα πιστέψει.

Η κόρη του, δίνει μία ακόμα εκδοχή του Έλληνα φιλόσοφου, εκείνη του περιπετειώδη ανθρώπου που πήγαινε για κολύμπι μέσα στη φουρτούνα, στη Λιβάδα, μαζί με το παιδί του. «Δύο φορές η κατάσταση έφτασε στα όρια», θα θυμηθεί η Κυβέλη Καστοριάδη, χωρίς να δώσει όμως περαιτέρω λεπτομέρειες.

Όσον αφορά στη σχέση των γονιών της, έχει μόνο μία λέξη για να την περιγράψει. «Γοητευτική». Όπως θυμάται μάλιστα, πολλές φορές, ο πατέρας της έπαιζε πιάνο και η μητέρα της τραγουδούσε το “Summer Time”.

Τι απαντούσε όμως η ίδια στην ερώτηση «τι δουλειά κάνει ο πατέρας σου;»; Η Κυβέλη απαντά κυρίως για την ιδιότητα του Καστοριάδη ως ψυχαναλυτής. Όπως λέει, αυτό ήταν κάτι που την δυσκόλευε. «Είχα ακούσει πολλές φορές να παρουσιάζουν τους ψυχαναλυτές ως γιατρούς των τρελών. Ευτυχώς, σύντομα κατανόησα ότι είναι οι γιατροί οι οποίοι είναι χρήσιμοι για όλους τους ανθρώπους».

Ως προς το τι θεωρεί η ίδια ότι είναι το πιο σημαντικό από όσα της δίδαξε ο πατέρας της, η Κυβέλη Καστοριάδη επιλέγει το να μπορεί να κάνει αυτό που θεωρεί σωστό χωρίς να υπολογίζει την αντίθετη γνώμη των άλλων.

Τέλος, για την ίδια, το «κέντρο» της φιλοσοφίας του πατέρα της είναι «η αυτονομία», η ατομική και κοινωνική. «Εκεί κάπου είναι και ο σύνδεσμος των δύο εννοιών με την ψυχανάλυση», θα πει η Κυβέλη Καστοριάδη και θα εξηγήσει ότι αυτό συμβαίνει γιατί «για να λειτουργήσουμε οι άνθρωποι κοινωνικά, πρέπει να έχουμε λύσει πρώτα τα δικά μας εσωτερικά, ώστε να μη βγαίνουν στη φόρα όταν σκεφτόμαστε τα κοινωνικά».