Το πλάνο των ιδιωτικοποιήσεων είναι εξαρχής μαξιμαλιστικό από τη στιγμή που έχει τεθεί ένας στόχος 50 δισεκατομμυρίων ευρώ. Κι όλα αυτά για μια χώρα, σαν την Ελλάδα, της οποίας οι επιδόσεις στο συγκεκριμένο θέμα είναι κατώτερες του αναμενομένου.
Το Politico διερωτάται: θα αποτύχει και αυτή η προσπάθεια να ιδιωτικοποιηθούν σημαντικά κομμάτια της ελληνικής περιουσίας; Σίγουρα, η επιτυχία δεν είναι το πρώτο που σκέφτεται κανείς. Από το 2011, υπό την πίεση των πιστωτών, η Ελλάδα, μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, είχε συμφωνήσει να προχωρήσει σε μια σειρά ιδιωτικοποιήσεων με ορίζοντα το 2015.
Μέχρι στιγμής οι πωλήσεις φτάνουν μόλις τα 7,7 δισεκατομμύρια ευρώ – πολύ κάτω από αυτά που είχαν προβλεφθεί. Η πρόβλεψη ότι η Ελλάδα θα καταφέρει τα επόμενα χρόνια να προχωρήσεις σε πωλήσεις που θα φτάσουν τα 50 δισεκατομμύρια ευρώ είναι ο θρίαμβος της ελπίδας έναντι της εμπειρίας. Κοινώς: ουδείς πιστεύει ότι ο στόχος θα επιτευχθεί.
Το πολιτικό πλαίσιο έχει αλλάξει προς το χειρότερο, αναφέρει το άρθρο. Οι προηγούμενες κυβερνήσεις πίστευαν στις ιδιωτικοποιήσεις κι όμως δεν κατάφεραν πολλά. Η τωρινή δεν πιστεύει καν σε αυτή την πολιτική και από την αρχή της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ έγιναν προσπάθειες να αποκρουστεί το κύμα ιδιωτικοποιήσεων που είχαν ξεκινήσει.
Ευρωπαίος αξιωματούχος σημειώνει πως αυτή τη φορά τα πράγματα είναι διαφορετικά ως προς τούτο: τα χρήματα που θα λάβει η Ελλάδα από τις ιδιωτικοποιήσεις θα λειτουργούν ως «ασφάλεια» για την αποπληρωμή του χρέους της. Εξ ου και συμφωνήθηκε να μεταφέρει η Ελλάδα όλα τα σημαντικά περιουσιακά στοιχεία της σε ένα ανεξάρτητο Ταμείο που θα τα διαχειρίζεται και να έχει ως στόχο να τα πουλήσει και να φτάσει στο ποσό των 50 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Στο μεταξύ, η Ελλάδα επιθυμεί να διαπραγματευτεί με τους δανειστές της το θέμα του χρέους. Και μπορεί να μην υπάρξει, σε αυτή τη φάση, ονομαστικό κούρεμα, ωστόσο θα μπορούσε να υπάρξει μια ελάφρυνσή του μέσω της επέκτασης (ακόμη και για 50 χρόνια). Τα απλά μαθηματικά λένε πως σε αυτή την περίπτωση η Ελλάδα θα πρέπει να βρίσκει κάθε χρόνο ένα δισεκατομμύριο μέσω αποκρατικοποιήσεων. Το ΔΝΤ απαντάει πως το καλύτερο που μπορεί να πετύχει η Ελλάδα είναι πωλήσεις κοντά στα 500 εκατομμύρια το χρόνο, γι' αυτό και ζητάει επίμονα την απομείωση του χρέους.
Η εμπειρία δείχνει πως η Αθήνα δεν έχει καταφέρει να πουλήσει τα «ευαίσθητα περιουσιακά στοιχεία της», όπως την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, τα λιμάνια, τη ΔΕΗ και την ΕΥΔΑΠ. Η πολιτική αντίσταση είναι βαθιά ριζωμένη, αναφέρει το ΔΝΤ.
Στο νέο πρόγραμμα δεν τίθεται επακριβώς τι θα περιλαμβάνει αυτό το περιβόητο ταμείο αποκρατικοποιήσεων, αλλά το Politico αναφέρει πως θα βρεθούν σίγουρα οι τέσσερις τράπεζες αφού πρώτα ανακεφαλαιοποιηθούν μέσω των κεφαλαίων του ESM. Μόλις συμβεί αυτό, αυτομάτως θα θεωρηθούν σημαντικά περιουσιακά στοιχεία και θα διατεθούν προς πώληση.
Τα υπόλοιπα περιουσιακά στοιχεία που θα μπουν στον... κατάλογο του νέου Ταμείου είναι λίγο πολύ γνωστά: λιμάνια, μαρίνες, ολυμπιακές εγκαταστάσεις, η ΕΥΔΑΠ, ξενοδοχεία, ακόμη και ένα κάστρο στην Κέρκυρα. Η πρόβλεψη είναι ότι αν η οικονομία ανακάμψει, η Ελλάδα θα καταφέρει να τα πουλήσει όλα αυτά σε καλύτερες τιμές.
Το αν θα πετύχει το πλάνο, έχει να κάνει εν πολλοίς από το αν θα το πιστέψει και θα οικειοποιηθεί η κυβέρνηση. Αν, δηλαδή, ο ΣΥΡΙΖΑ αφήσει στην άκρη την ιδεολογική αντίθεσή του και δει ένα καλό σημάδι σε αυτή την προοπτική.
Το νέο Ταμείο θα εδρεύει στην Αθήνα και αυτή ήταν μια παραχώρηση του Σόιμπλε προς τον Τσίπρα, καθώς ο Γερμανός ΥΠΟΙΚ ήθελε να βρίσκεται στο Λουξεμβούργο. Πέραν, όμως, της γεωγραφικής διευθέτησης, υπάρχουν άλλα πιο κρίσιμα ζητήματα που αναφύονται. Πολλοί αναλυτές σημειώνουν πως το νέο πλάνο ιδιωτικοποιήσεων είναι καταδικασμένο να αποτύχει. Ο οικονομολόγος και πρώην μέλος του ΔΝΤ, Πίτερ Ντόιλ, εξηγεί: «Είναι ψευδαίσθηση να πιστεύουμε ότι μπορεί κανείς να ιδιωτικοποιήσει τα εν λόγω περιουσιακά στοιχεία χωρίς τη στενή εμπλοκή της κυβέρνησης. Υπάρχει κάποιος που θα πάει να αγοράσει την ΕΥΔΑΠ όταν ο τοπικός δήμος καθορίζει τα τιμολόγια;»
Πρόβλημα υπάρχει και με τα ακίνητα που υπάρχουν στην Ελλάδα και τα οποία βρίσκονται ή πρόκειται να βγουν στο σφυρί. Το ΔΝΤ -και σε αυτό το σημείο- βάζει πολλούς αστερίσκους που έχουν να κάνουν με τους τίτλους ιδιοκτησίας, ενώ απαιτείται χωροταξικός σχεδιασμός και περιβαλλοντικές μελέτες και άλλες για τη ανάπτυξη γης, τη δασοκομία και την εκμετάλλευση της ακτογραμμής. Για να καταλήξει το ΔΝΤ ότι η ιδιωτικοποίηση ακίνητης περιουσίας θα είναι μια παρατεταμένη διαδικασία με περιορισμένα ετήσια έσοδα.
Ο Γενς Μπάστιαν, από την μεριά του, κάνει λόγο για πρακτικά, νομικά και διοικητικά εμπόδια για να απαιτήσεις συντονισμού της πολιτικής ιδιωτικοποιήσεων. Ο Ντόιλ συμπληρώνει πως το συνολικό πολιτικό κλίμα και ο κίνδυνος του Grexit δεν βοηθούν τους επενδυτές να πάρουν μια απόφαση. «Οι ιδιωτικοποιήσεις θα μοιάζουν με ό,τι έγινε στη Ρωσία το 1990. Οι ξένοι δεν θα θέλουν να αγοράσουν και τελικά αυτά τα περιουσιακά στοιχεία θα καταλήξουν σε Έλληνες ολιγάρχες».
Επιπλέον, το ελληνικό κράτος δεν έχει κάνει σωστή απογραφή αυτών που κατέχει ή συμμετέχει στην ιδιοκτησία. Τα δικαιώματα ιδιοκτησίας είναι ασαφή ή αμφισβητήσιμα και μπορεί πολλές υποθέσεις να καταλήξουν στα δικαστήρια. Παράλληλα, η γραφειοκρατία αναμένεται να βάλει πολλά προσκόμματα στις πωλήσεις.
Ποιο είναι το συμπέρασμα; Πως πριν η Ελλάδα φτάσει στο σημείο της πώλησης, θα πρέπει να αλλάξει μυριάδες νόμους και κανονισμούς που ισχύουν αυτή τη στιγμή και διαμορφώνουν ένα δεσμευτικό πλαίσιο δράσης. Μόνο έτσι οι ιδιωτικοποιήσεις θα γίνουν με διαφανή και δίκαιο τρόπο.