«Ηταν μετά το δείπνο με ψητό κοτόπουλο και το σορμπέ λιμοντσέλο της Κυριακής όταν οι συνομιλίες μεταξύ του Ελληνα πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και των υπολοίπων 18 ηγετών της Ευρωζώνης πήραν άσχημη τροπή». Μετά τους Financial Times, και το Politico αποκαλύπτει το δραματικό παρασκήνιο της διαπραγμάτευσης-θρίλερ για το ελληνικό ζήτημα.
«Η συγκέντρωση στον τελευταίο όροφο του κτιρίου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες είχε περάσει τις προηγούμενες έξι ώρες ακροβατώντας μεταξύ ενός πυκνού καταλόγου αιτημάτων -από την αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος μέχρι την εισαγωγή νέου αστικού κώδικα- τα οποία η Ελλάδα έπρεπε να αποδεχθεί προκειμένου να ξεκινήσουν οι νέες συνομιλίες για τη διάσωσή της».
Η συνάντηση είχε μετατραπεί, περιγράφει το Politico, σε ένα απίστευτο θρίλερ, με 24 από τους πιο ισχυρούς ανθρώπους του κόσμου να έχουν παγιδευτεί στους πάνω ορόφους του μουντού κτιρίου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στο κέντρο των Βρυξελλών. «Αντάλλασσαν απειλές και τελεσίγραφα, μπαινόβγαιναν σε δωμάτια, περιπλανιούνταν με θολά μάτια και λυμένες γραβάτες, μερικές φορές κοιμούνταν και τελικά πέτυχαν τις κατάλληλες λεπτομέρειες τόσο για το μέλλον της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης».
«Κατά τη διάρκεια των 17 βασανιστικών ωρών η Σύνοδος Κορυφής μετατράπηκε σε ένα φόρουμ ευρωπαϊκών ανταγωνισμών: Η Κομισιόν εναντίον του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η Γαλλία εναντίον της Γερμανίας και η Βόρεια Ευρώπη εναντίον της Νότιας Ευρώπης. Ολοι τους ήθελαν, όταν έβγαιναν από το κτίριο, να έφευγαν ως νικητές», προσθέτει το Politico.
Στις 10 το βράδυ της Κυριακής ξεκίνησαν τα προβλήματα
Ο Τσίπρας, σημειώνει το Politico, είχε συμφωνήσει για τα μισά αιτήματα, περίπου. Τα προβλήματα ξεκίνησαν γύρω στις 10 το βράδυ όταν οι ηγέτες έφθασαν στο τέλος της δεύτερης σελίδας. Στο σημείο εκείνο δηλαδή που έπρεπε να αποφασίσουν για το Ταμείο με έδρα το Λουξεμβούργο, όπου θα μεταφέρονταν περιουσιακά στοιχεία του ελληνικού κράτους αξίας 50 δισ. ευρώ.
Η ελληνική αντιπροσωπεία, συνεχίζει το Politico, περιέγραφε το αίτημα αυτό «από άλλο πλανήτη». «Εξαλλος ο Τσίπρας και οι σύμβουλοί του ανέφεραν ότι, σύμφωνα με την ανάλυση του ΔΝΤ, το περισσότερο που θα μπορούσε να εισπράξει η Ελλάδα από ιδιωτικοποιήσεις ανερχόταν στα 500 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Οι άλλοι ηγέτες αρνούνταν, όμως, να μετακινηθούν από τη θέση τους».
«Πρώτα απ' όλα, κανείς δεν πιστεύει πραγματικά τους υπολογισμούς των Ελλήνων. Οι τακτικές της Αθήνας τους τελευταίους μήνες είχαν κοστίσει την αξιοπιστία της», προσθέτει το Politico.
Mάλιστα, ο γνωστός ιστότοπος στο άρθρο του σημειώνει ότι ο υπολογισμός των 50 δισ. ευρώ βασίστηκε σε προηγούμενες εκτιμήσεις της κρατικής ελληνικής περιουσίας, συμπεριλαμβανομένων των περιουσιακών στοιχείων στον τομέα της ενέργειας και των άλλων βασικών υποδομών. «Αλλά με δεδομένη την κατάσταση της οικονομίας στην Ελλάδα, το ποσό αυτό φαινόταν υψηλό για πολλούς σε εκείνο το δωμάτιο».
Και προσθέτει το Politico: «Κάποιοι στην αίθουσα υποπτεύονταν ότι το αίτημα αυτό του Βερολίνου ήταν καθαρά πολιτικό. Αν μπορούσαν να υποστηρίξουν στο γερμανικό κοινό και στην Μπούντεσταγκ και ότι η Ελλάδα είχε βάλει 50 δισ. ευρώ σε ενέχυρο για τα δάνεια διάσωσης, θα ήταν ευκολότερο να περάσουν τη συμφωνία».
«Ο Τσίπρας δεν ήθελε τίποτα από όλα αυτά. Μετά από μια ώρα που όλοι τους έκαναν μπρος-πίσω, οι δύο πλευρές συμφώνησαν να προχωρήσουν τις διαπραγματεύσεις».
Το δεύτερο... κώλυμα
Σύμφωνα με το Politico, η διαπραγμάτευση κόλλησε ξανά όταν έφθασαν στο σημείο εκείνο που άρχισαν να συζητούν τη νομοθεσία που είχε κάνει η ελληνική κυβέρνηση το τελευταίο εξάμηνο για να ανατρέψει τις προηγούμενες μεταρρυθμίσεις που είχαν συμφωνηθεί με τα μνημόνια.
Λίγο πριν από τα μεσάνυχτα ο Τουσκ ζήτησε να γίνει ένα διάλειμμα. Οταν οι ηγέτες επέστρεψαν, υπήρξαν νέες επιπλοκές. Ο Τσίπρας ήθελε περισσότερο χρόνο για να περάσει τους νόμους.
Νωρίτερα οι ελπίδες για γρήγορη επίλυση του ελληνικού ζητήματος είχαν ξεθωριάσει και η πρόοδος κατά τη διάρκεια της νύχτας ήταν αργή.
Ο Τουσκ έπαιξε τον ρόλο του μεσολαβητή, τραβώντας τη Μέρκελ, τον Τσίπρα και τον Ολάντ για συζήτηση στο γραφείο του. Αυτό που τελικά ώθησε την Ανγκελα Μέρκελ να χαλαρώσει τη στάση της, σημειώνει το Politico, ήταν το γεγονός ότι η αποτυχία της Συνόδου Κορυφής θα είχε καταστροφικές συνέπειες για την Ευρώπη.
Εν τω μεταξύ, οι υπόλοιποι ηγέτες περίμεναν τους τέσσερις, δύο ορόφους ψηλότερα.
Τα αστεία του Φινλανδού και οι κουρασμένοι ηγέτες
Ο... αρχάριος πρωθυπουργός της Φινλανδίας έκανε αστειάκια λέγοντας στους άλλους «απλά πείτε μου πότε θα αρχίσει ξανά αυτό το πράγμα». Ο Μάριο Ντράγκι συνομιλούσε με τον συμπατριώτη του, Ιταλό πρωθυπουργό Ματέο Ρέντσι. Οι υπουργοί Οικονομικών είχαν διασκορπιστεί σε διάφορα δωμάτια, ενώ ο Σόιμπλε είχε αποσυρθεί στο ξενοδοχείο του για να κοιμηθεί. Αλλοι αναπαύονταν στους καναπέδες και στις καρέκλες του κτιρίου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ήταν αισθητά απών από τις τετραμερείς συναντήσεις. Ενας αξιωματούχος της ΕΕ ανέφερε ότι ο πρόεδρος της Κομισιόν έφτιαχνε τις λεπτομέρειες της συμφωνίας και οργάνωνε το πρόγραμμα-γέφυρα που θα κρατούσε την Ελλάδα στη ζωή μέχρι να μπορέσει να εγκριθεί το νέο πακέτο διάσωσης.
Το τελευταίο «οχυρό»
Λίγο μετά τις 04:00 τα ξημερώματα, τα περισσότερα προβλήματα είχαν λυθεί. Με τη βοήθεια του Φρανσουά Ολάντ, ο Αλέξης Τσίπρας είχε καταφέρει να εξαφανίσει από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων την πρόταση Σόιμπλε για 5ετή έξοδο από το ευρώ. Ομως παρέμενε ένα μεγάλο αγκάθι στις συζητήσεις. Αυτό της δημιουργίας του Ταμείου με βάση το Λουξεμβούργο, στο οποίο θα εκχωρούνταν η δημόσια περιουσία της Ελλάδας.
Ο Τσίπρας απαίτησε αυτό να έχει έδρα την Ελλάδα και να διοικείται από Έλληνες. Οταν είδε απέναντί του ένα τείχος, ζήτησε μια μικρή διακοπή προκειμένου να μιλήσει με τους Έλληνες αξιωματούχους που τον συνόδευαν στη Σύνοδο Κορυφής και βγήκε από την αίθουσα με τον εκνευρισμό εμφανή στο πρόσωπό του.
«Πιστέψαμε ότι η συμφωνία θα έσπαγε»
«Ηταν το τελειωτικό χτύπημα γι' αυτόν» είπε ένας Γάλλος διπλωμάτης που συνόδευε τον Ολάντ. «Πιστέψαμε ότι η συμφωνία θα έσπαγε λόγω αυτού του Ταμείου. Ο Τσίπρας ήταν κάτω από απίστευτη πίεση. Ο χρόνος κυλούσε και η συμφωνία δεν φαινόταν στον ορίζοντα» συμπλήρωσε.
Ο Ντόναλντ Τουσκ ζήτησε να γίνει ένα 5λεπτο διάλειμμα, λέγοντας χαρακτηριστικά πως αν δεν βρισκόταν λύση σε αυτό το διάστημα θα εξέδιδε ανακοίνωση πως η Σύνοδος Κορυφής δεν κατάφερε να φτάσει σε συμφωνία. Ο Ολάντ εκείνη τη στιγμή πήγε να βρει τον Τσίπρα και τον έπεισε να καθίσει ξανά στο τραπέζι με τη Μέρκελ προκειμένου να συζητήσουν.
Στον τελευταίο όροφο του κτιρίου, οι τρεις τους συναντήθηκαν ξανά, συνοδευόμενοι μόνο από τον Τουσκ. Η ώρα είχε πάει πλέον 05:00.
Η υποχώρηση της Μέρκελ
Η συζήτηση κράτησε τρεις ώρες και τελικά καρποφόρησε. Η Μέρκελ είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Σόιμπλε και από κοινού αποφάσισαν να κάνουν πίσω και το Ταμείο να δημιουργηθεί στην Ελλάδα, διατηρώντας την ελληνική ανεξαρτησία του. Τα μισά χρήματα που θα συγκεντρωθούν θα ξεπληρώσουν το χρέος και τα άλλα μισά θα δαπανηθούν για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
Οι συζητήσεις συνεχίστηκαν και λίγο πριν το ρολόι δείξει 07:00 ο Τσίπρας αντέδρασε για το ΔΝΤ. Ο ένας από τους τρεις θεσμούς ήταν για τον Έλληνα πρωθυπουργό η ναυαρχίδα της λιτότητας στην Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια.
Η τελευταία εμπλοκή
Ζήτησε ό,τι και τον περασμένο Φεβρουάριο: να μην υπάρχει συμμετοχή του ΔΝΤ στο νέο πρόγραμμα. Ωστόσο, η Γερμανία αλλά και οι υπόλοιπες χώρες δεν του άφησαν περιθώρια.
Το νέο πρόγραμμα του ΔΝΤ για την Ελλάδα λήγει τον επόμενο Μάρτιο και η Ελλάδα θα μπορούσε να αντλήσει άλλα 16 δισ. για την κάλυψη των αναγκών της. Αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο κρίθηκε αναγκαία η παρουσία του ΔΝΤ στη νέα συμφωνία.
Τελικά, λίγο πριν από τις 09:00 ο Τσίπρας υποχώρησε. Δέχθηκε, έναντι 86 δισ. ευρώ, ένα εύρος μεταρρυθμίσεων και μειώσεων δημοσιονομικών δαπανών, που οι περισσότεροι εκπρόσωποι της ελληνικής κυβέρνησης θεώρησαν κάτι σαν «προδοσία».