Πριν από λίγες ημέρες, ο αρθρογράφος του Bloomberg, Λεονίντ Μπερσίντσκι είχε γράψει πως αν η Ελλάδα εξέλθει από την Ευρωζώνη θα ζήσει στιγμές της ΕΣΣΔ του 1981.
Τώρα, μια ημέρα μετά τη διενέργεια του δημοψηφίσματος, γράφει: «Οι Έλληνες ψήφισαν, τώρα διώξτε τους».
Σημειώνει συγκεκριμένα:
Η Ελλάδα ψήφισε συντριπτικά εναντίον ενός συμβιβασμού που θα είχε επιτρέψει την Ευρώπη να συνεχίσει να την χρηματοδοτεί. Τώρα πρέπει να οδηγηθεί εκτός της Ευρωζώνης και ίσως εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης –διαφορετικά όλοι θα απαιτήσουν την ίδιες συμφωνίες χωρίς όρους, και οι υποψήφιοι από την Ανατολική Ευρώπη θα θέλουν να ενταχθούν στην ένωση για όλους τους λάθος λόγους.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, έκανε ό,τι μπορούσε για να πείσει τους Έλληνες ότι ένα "όχι" στο δημοσιονομικό σχέδιο που προτάθηκε από τους πιστωτές της χώρας, θα ενίσχυε το χέρι της κυβέρνησης στις νέες διαπραγματεύσεις. "Σήμερα πανηγυρίζουμε την νίκη της δημοκρατίας", ανάρτησε στον προσωπικό του λογαριασμό στο twitter μόλις έγινε ξεκάθαρο ότι η ψηφοφορία είχε πάρει τον δρόμο της. "Αύριο, όλοι μαζί θα συνεχίσουμε ώστε οι εθνικές μας προσπάθειες να καταλήξουν σε μια συμφωνία".
Ως μέρος αυτής της προσπάθειας, ο Τσίπρας ζήτησε ακόμη και από τον υπουργό Οικονομικών Γ. Βαρουφάκη, ο οποίος αποδείχθηκε ανίκανος να δημιουργήσει μια επικοινωνία με τους πιστωτές, να παραιτηθεί. "Αμέσως μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του δημοψηφίσματος, έγινα γνώστης μιας συγκεκριμένης προτίμησης από κάποιους συμμετέχοντες του Eurogroup, και "εταίρους", για την… "απουσία" μου από τις συνεδριάσεις. Μία ιδέα που ο Πρωθυπουργός έκρινε ότι είναι δυνητικά χρήσιμη σε αυτόν προκειμένου να φθάσει σε μια συμφωνία", έγραψε ο Βαρουφάκης στο blog του.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα μπουν στον πειρασμό να καταπιούν το δόλωμα. Ούτε η Γερμανίδα Καγκελάριος Angela Merkel ούτε ο Γάλλος πρόεδρος Francois Hollande θα ήθελαν να μνημονεύονται ως οι ηγέτες που απέτυχαν να κρατήσουν ενωμένη την Ευρωζώνη, ή ίσως ακόμη και την ίδια την ΕΕ. Εξάλλου, ακόμη και το ΔΝΤ θεωρεί ότι το χρέος της Ελλάδας δεν είναι βιώσιμο, επομένως γιατί να έχουμε την ψευδαίσθηση ότι μπορεί ποτέ να αποπληρωθεί στο ακέραιο; Γιατί να μην το μειώσουμε ως αντάλλαγμα μιας δέσμευσης από τον Τσίπρα ότι θα μεταρρυθμίσει την οικονομία της χώρας για να την καταστήσει πιο αυτάρκη;
Εξάλλου, υπάρχει και η γεωπολιτική σκοπιά που πρέπει να εξεταστεί. Οι ΗΠΑ, ανήσυχες ότι ενδεχόμενη αποτυχία να ικανοποιηθεί η Ελλάδα θα κατέστρεφε τη συναίνεση της Ευρώπης στις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας, έχει ασκήσει πιέσεις στη Merkel ώστε να βρει έναν τρόπο να διατηρήσει την Ελλάδα στο ευρώ. Η Ελλάδα είναι μέλος του ΝΑΤΟ και προστατεύει το νότιο άκρο της συμμαχίας, εκεί όπου η Ρωσία ήταν ενεργή τελευταίως, και ο Τσίπρας έχει καλές σχέσεις με την Μόσχα.
Ο Jan Dams διατύπωσε το επιχείρημα αυτό στη γερμανική Die Welt. Όπως έγραψε, η Merkel μπορεί να πείσει το εγχώριο κοινό της με το να δηλώσει ότι η αυστηρότητα απέναντι στην Ελλάδα ενισχύει την ευρωζώνη, και να προειδοποιήσει τους άλλους να μην ακολουθήσουν τον δρόμο της Ελλάδας. "Οπουδήποτε αλλού οι άνθρωποι θα πούνε ότι: οι Ευρωπαίοι απέτυχαν να λύσουν το ελληνικό πρόβλημα, που σημαίνει ότι η Merkel έχει αποτύχει", έγραψε ο Dams. "Και θα διερωτηθούν: πώς θα χειριστούν την δυτικοποίηση της Ουκρανίας, όπου έχουν έναν πολύ ισχυρότερο αντίπαλο, τον Vladimir Putin";
Το να δουλέψουμε σε μια συμβιβαστική λύση, μπορεί να αποδειχθεί το πιο οξυδερκή πράγμα που πρέπει να κάνουμε. Δεν είναι.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε γιατί τα ανατολικά μέλη του ευρώ είναι μεταξύ των όσων αντιδρούν περισσότερο στο να λυγίσουν στις ελληνικές απαιτήσεις. Ο εύκολος τρόπος να εξηγηθεί αυτό είναι η ζήλια: η Ελλάδα λάμβανε βοήθεια για να διατηρήσει ένα υψηλότερο βιοτικό επίπεδο από ό,τι έχουν αυτές οι χώρες. Ακόμη περισσότερο, η κατά κεφαλή τους έκθεση στην Ελλάδα είναι υψηλότερα, σε σχέση με το μέσο εισόδημα των ψηφοφόρων τους, έναντι εκείνων στη Γερμανία και στη Γαλλία:
Αυτό ωστόσο δεν είναι η πραγματική αιτία. Αυτές οι χώρες έπρεπε να λυγίσουν για να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις της νομισματικής ένωσης, αφού ήδη δυσκολεύεται να ικανοποιήσει τις όλο και περισσότερο απαιτητικές προδιαγραφές για την ένταξη, μόλις πριν από λίγα χρόνια. Το μόνο που είχε να κάνει η Ελλάδα για να μπει στην ευρωζώνη, ήταν να πει ψέματα για το δημοσιονομικό της έλλειμμα.
"Η απόρριψη των μεταρρυθμίσεων από την Ελλάδα δεν μπορεί να σημαίνει ότι θα πάρουν τα πράγματα πιο εύκολα", ανέφερε στο twitter ο Σλοβάκος υπουργός Οικονομικών, Peter Kazimir, μετά από τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος.
Εάν οι ηγέτες της ΕΕ υποκύψουν στις ελληνικές απαιτήσεις, τα διπλά πρότυπα θα γίνουν επίσης προφανή στους ψηφοφόρους και στις ελίτ των υποψηφίων προς ένταξη στην ΕΕ κρατών-μελών, όπως η Σερβία, το Μαυροβούνιο, τα Σκόπια και η Αλβανία. Θα ήταν εξίσου προφανές για την Ουκρανία, η οποία έχει ακόμη πόλεμο, για χάρη μιας αόριστης προοπτικής ένταξης στην ΕΕ.
Στην Ουκρανία, η ελληνική κρίση έχει καλυφθεί χωρίς πολύ συμπάθεια για τους Έλληνες συνταξιούχους που δυσκολεύονται να επιβιώσουν με 600 ευρώ το μήνα. Αυτό είναι μεγαλύτερο από αυτό που λαμβάνουν τα μέλη της νέας αστυνομικής δύναμης της Ουκρανίας, που αναμένεται να είναι λιγότερο διεφθαρμένο από το παλιό. Στο πλαίσιο της διάσωσής της των 17,5 δισ. ευρώ, που επισκιάζεται από την Ελλάδα, η Ουκρανία αυξάνει τα τιμολόγια ενέργειας και μειώνει τις συντάξεις, κάτι στο οποίο η κυβέρνηση Τσίπρα αντιδρά με νύχια και με δόντια.
"Φέτος, οι υπεύθυνες και αποτελεσματικές πολιτικές μας έχουν συγκεντρώσει την βοήθεια και αλληλεγγύη όλου του κόσμου γύρω από την Ουκρανία", δήλωσε ο πρόεδρος της Ουκρανίας Petro Poroshenko, σε ένα πρόσφατο τηλεοπτικό διάγγελμα. "Η Ελλάδα έχει βρεθεί απομονωμένη λόγω της όχι και τόσο υπεύθυνης συμπεριφοράς της, όταν προσπάθησε να εκβιάσει την Κομισιόν".
Εάν ο Τσίπρας καταφέρει τώρα να πάρει περισσότερα κεφάλαια από την Ευρώπη, θα δείξει σε χώρες, όπως η Ουκρανία, πως η έντιμη προσπάθεια δεν πληρώνει. Θα ξέρουν πως οι αποφάσεις για τη συμμετοχή στην ΕΕ είναι κυρίως πολιτικές και δεν στηρίζονται τόσο στους κανόνες.
Αυτή η ξεκάθαρη περίπτωση ηθικού κινδύνου είναι επικίνδυνη και για τα ευάλωτα κράτη εντός της ΕΕ όπως η Ισπανία, η κυβέρνηση της οποίας, όπως και οι ανατολικο-Ευρωπαίοι, τάσσεται υπέρ της σκληρής γραμμής στην Ελλάδα. Μια νίκη Τσίπρα θα ενθάρρυνε παρόμοιες λαϊκές δυνάμεις σε άλλες χώρες του ευρωπαϊκού νότου και θα έδιναν λόγο στους ψηφοφόρους να τις στηρίξουν.
Μπορείς να ψηφίζεις για να γλιτώνεις από το χρέος σου, όπως πολλές χώρες έχουν κάνει στηρίζοντας κυβερνήσεις που επακόλουθα έχουν χρεοκοπήσει. Δεν πρέπει όμως να είσαι σε θέση να ψηφίζεις για να παίρνεις χρήματα από άλλους πολίτες. Αν αυτό είναι το συμπέρασμα που βγαίνει από το κυριακάτικο δημοψήφισμα της Ελλάδας, θα είναι ένα παράλογο μάθημα προς την υπόλοιπη Ευρώπη, τόσο εντός όσο και εκτός ΕΕ.