Η Φράνσις Κόπολα είναι διάσημη Βρετανή οικονομολόγος και όπως γράφει η ίδια στο βιογραφικό της που δημοσιεύεται στο Forbes, «παλιά δούλευα σε τράπεζες, τώρα γράφω για αυτές», η οποία έχει αφιερώσει πολύ «μελάνι» στην ελληνική κρίση.
Αρθρα της στο Forbes, τους Financial Times, το Economist και αλλού έχουν αναδείξει το θέμα από πολλές πτυχές, ενώ σήμερα μετά το διήμερο μαραθώνιο άκαρπων διαβουλεύσεων για συμφωνία επανέρχεται αυτή τη φορά στο προσωπικό της blog αναδεικνύοντας το «ηθικό μέρος του ζητήματος της ελληνικής κρίσης».
Τίτλος του άρθρου της, «Ηθική στην ελληνική κρίση», στο οποίο βέβαια, σπεύδει να διευκρινίσει ότι αν και «τα οικονομικά δεν είναι ένα παιχνίδι ηθικής, ωστόσο όταν έρχεται η συζήτηση γύρω από την Ελλάδα, δεν μπορώ να βρω άλλη ικανοποιητική εξήγηση για το τι συμβαίνει».
Η λιτότητα που επιβλήθηκε στην Ελλάδα δεν βγάζει νόημα ούτε από ηθικής ούτε από οικονομικής απόψεως
«Η σκληρή θεραπεία που επιβλήθηκε στην Ελλάδα τα τελευταία πέντε χρόνια δεν βγάζει νόημα ούτε από οικονομικής απόψεως» τονίζει και επισημαίνει πως εξαιτίας αυτής της συνταγής η Ελλάδα έχει οδηγηθεί σε «βαθιά ύφεση που όχι μόνο κάνει τον προϋπολογισμό της μη βιώσιμο, αλλά μετατρέπει και το χρέος της μη πληρωτέο». Η Κόπολα συνεχίζει λέγοντας πως η θεραπεία αυτή «όχι μόνο προκάλεσε φτώχεια και δυστυχία στον ελληνικό πληθυσμό, αλλά οδήγησε τις επιχειρήσεις σε πτώχευση και προκάλεσε σοβαρή ζημιά στον οικονομικό τομέα της προσφοράς στην Ελλάδα».
Παρ΄όλα αυτά, διευκρινίζει ότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στο Ασφαλιστικό είναι κατά γενική ομολογία «μια καλή ιδέα», όπως και η διεύρυνση της φορολογικής βάσης, αλλά «επ' ουδενί όχι σε μια οικονομία τόσο πολύ πεσμένη όσο η Ελλάδα».
«Αυτό που κατ' αρχήν χρειάζεται η Ελλάδα» κατά τη Βρετανή οικονομολόγο «είναι ελάφρυνση του χρέους. Επειτα, πραγματικές μεταρρυθμίσεις που θα βοηθήσουν στην αποκατάσταση της αναίτιας καταστροφής που προκλήθηκε στην οικονομία μέσω των απερίσκεπτων και ειλικρινά εκδικητικών μέτρων λιτότητας».
«Οι εκκλήσεις της ελληνικής πλευράς για ελάφρυνση του χρέους και όχι αναδιάρθρωση, όπως ήταν στην αρχή, βρίσκουν κωφά ώτα και η Τρόικα εξακολουθεί να επιμένει στα μέτρα λιτότητας ως προϋπόθεση για να εκταμιεύσει τους πόρους που έχουν έτσι κι αλλιώς συμφωνηθεί από πιο παλιά» γράφει η Κόπολα.
Σε αυτό το σημείο, επαναφέρει τη διάσημη παρατήρηση του Irving Fisher, «όσο πιο πολλά πληρώνουν οι οφειλέτες, τόσο πιο πολλά χρωστούν», ενώ το 2012 ο Michael Hudson το προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, γράφοντας: «Τα χρέη που δεν μπορούν να αποπληρωθούν, δεν θα αποπληρωθούν. Η σημερινή χρηματοοικονομική τάση απειλεί να αντιστρέψει αυτή τη μεταρρύθμιση υπέρ του οφειλέτη. Χωρίς τη γνώση των οικονομικών και κοινωνικών συνεπειών, η προσέγγιση “business as usual” είναι ένας ευφημισμός για να θυσιάζονται οικονομίες στους δανειστές. Επιδιώκει να νομιμοποιήσει τα δυσανάλογα κέρδη των τραπεζών και των εισοδηματιών συνεργατών τους που έχουν μονοπωλήσει το πλεόνασμα της προηγούμενης γενιάς... Ο σκοπός στην πρακτική είναι να επιβάλλουν λιτότητας και οικονομική συρρίκνωση στον ιδιωτικό τομέα, ενώ ο δημόσιος πωλεί τα περιουσιακά του στοιχεία σε μια διαδικασία εθελοντικής προσυμφωνημένης πτώχευσης.
»Η εσωτερική αντίθεση σε αυτή την πολιτική είναι ότι η λιτότητα κάνει τα χρέη ακόμα πιο δύσκολο να αποπληρωθούν. Μια συρρικνωμένη οικονομία παράγει λιγότερα φορολογικά έσοδα και έχει μικρότερη ικανότητα να δημιουργήσει ένα πλεόνασμα από το οποίο θα μπορεί να πληρώνει τους δανειστές. Η αποπληρωμή των χρεών κάνει ανέφικτα τα έξοδα για αγαθά και υπηρεσίες, Ετσι, οι αγορές συρρικνώνονται κ άλλο».
Στηριζόμενη στον παραπάνω συλλογισμό, η Κόπολα τονίζει: «Αν θέλεις να αποπληρώσεις τα χρέη σου, η λιτότητα είναι κακό φάρμακο».
Το παιχνίδι ηθικής με τους κακούς Ελληνες και τους ενάρετους Γερμανούς
Ομως, η Βρετανή οικονομολόγος επαναλαμβάνει ότι στην περίπτωση της Ελλάδας «πρόκειται για ένα παιχνίδι ηθικής» με τους Ελληνες να παρουσιάζονται ως «τεμπέληδες, σπάταλοι, που δανείζονταν για να ξοδεύουν προκειμένου να στηρίζουν ένα πολυτελές lifestyle πολύ πέρα από τις δυνατότητές τους», ενώ ταυτόχρονα «έλεγαν ψέματα για την πραγματική δημοσιονομική τους κατάσταση προκειμένου να καταφέρουν να μπουν στο club του ευρώ». Και «τώρα οι Ελληνες παραπονιούνται για τις μεταρρυθμίσεις που οι ενάρετοι Γερμανοί και οι άγιοι πιστωτές τους ζητούν να κάνουν. Ομως απλά κοροϊδεύουν ότι κάνουν μεταρρυθμίσεις. Στην πραγματικότητα συνεχίζουν να τις αγνοούν, χωρίς να ανησυχούν για το γεγονός ότι εξαντλείται η υπομονή των δανειστών. Οι Ελληνες δεν είναι εμπιστοσύνης».
Η Κόπολα με εμφανές το φλεγματικό βρετανικό χιούμορ επισημαίνει ότι την παραπάνω ιστορία έχει βαρεθεί να την ακούει, επειδή πολύ απλά «δεν είναι η αλήθεια». «Αλλά, και ακόμα κι αν ήταν, δεν θα βοηθούσε » στην επίλυση της κρίσης το να την επαναλαμβάνουμε συνεχώς, καθώς και οι Ελληνες «μπορούν εξ ίσου να επιχειρηματολογήσουν ότι στην Ελλάδα πωλήθηκε ένα ψέμα από τους υποστηρικτές του ευρώ, από τη στιγμή που την άφησαν να πιστέψουν ότι το να είσαι μέλος του ευρώ ήταν ο δρόμος προς την ευημερία». Αλλωστε, «πώς θα μπορούσαμε να γνωρίζουμε ότι η αξιοθρήνητη αποτυχία της Γαλλίας, της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου να ελέγξουν τις τράπεζες τους θα σήμαινε ότι οι αφελείς Ελληνες θα έπεφταν στο έλεος των δανειστών»;
Η Κόπολα συνεχίζει για τους «άγιους» εκπροσώπους των ΔΝΤ, ΕΚΤ και Κομισιόν λέγοντας ότι «δάνεισαν ανόητα, παραβιάζοντας τους κανόνες τους, στις τράπεζες που με τη σειρά τους δάνεισαν εντελώς καιροσκοπικά και με απίστευτα και δυσανάλογα κέρδη. Κάνοντάς το αυτό, έγιναν αυτό που αποκαλεί ο Hudson “εισοδηματίες συνεργάτες τους” σε αυτές τις τράπεζες. Γιατί λοιπόν τώρα δεν αναλαμβάνουν να πάρουν και τις απώλειες αυτών που θα έπρεπε να πάρουν οι τράπεζες το 2010;» αναρωτιέται η Κόπολα.
Η Βρετανή οικονομολόγος συνεχίζει τον συλλογισμό της της, υποστηρίζοντας ότι «η συνεχής παρουσίαση των Ελλήνων ως εγγενώς αναξιόπιστοι προκαλεί βαθιά ζημιά στην κοινωνική συνοχή της Ευρώπης».
«Τα απλήρωτα χρέη δεν προκύπτουν από την ηθική ατέλεια: Οι Ελληνες δεν είναι περισσότερο αναξιόπιστοι από άλλους και εύχομαι πραγματικά οι Γερμανοί να θυμηθούν τη δική τους ιστορία. Δεν είναι πολύ μακριά (η περίοδος) που οι Γερμανοί θεωρούνταν κατά πολύ όπως οι Ελληνες αυτή τη στιγμή» και υπενθυμίζει τα δυσθεώρητα χρέη της μετά την ήττα της στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, που «όλοι γνωρίζουμε πού οδήγησαν».
Ωστόσο, «μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η Γερμανία πήρε άφεση αμαρτιών για την πλειοψηφία των χρεών. Επίσης πήρε και βοήθεια από τις ΗΠΑ για να επανεκκινήσει την οικονομία της, το Σχέδιο Μάρσαλ. Αλλά τώρα, αρνείται ακόμα και να σκεφτεί μια ελάφρυνση χρεών για την Ελλάδα και αντίθετα, επιμένει σε σκληρά μέτρα λιτότητας, ακόμα κι αν αυτά θα κάνουν πιο απίθανη για την Ελλάδα την αποπληρωμή των χρεών της».
«Αυτό», προσθέτει η Κόπολα, «σε συνδυασμό με την υποτιμητική γλώσσα που χρησιμοποιείται συνήθως για τους Ελληνες και την εσκεμμένη αδιαφορία για τη δεινή οικονομική κατάστασή τους, δίνει την αίσθηση πως επιθυμεί να επιβάλει τιμωρία, χωρίς κανένα πραγματικό ενδιαφέρον για μεταρρύθμιση».
Και συνεχίζει τα βέλη της προς τους πιστωτές και κυρίως προς τη Γερμανία γράφοντας ότι «με το να τιμωρείς τον λαό, ή τα έθνη για το γεγονός ότι έχουν χρέη που δεν μπορούν να πληρωθούν, στην πραγματικότητα δεν συνάδει με την ηθική, και ιδίως με εκείνη που υποτίθεται ότι στηρίζεται στις χριστιανικές αξίες» στις οποίες έχει στηριχθεί το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Τέλος, δανειζόμενη από το κατά Μάρκον Ευαγγέλιο τον διάλογο του Πέτρου με τον Ιησού, αναφέρει ότι φράση του Θεανθρώπου θα μπορούσε να είναι μια αντιστοιχία της άποψής του για τα απλήρωτα χρέη:
«Ο Πέτρος πήγε στον Ιησού και τον ρώτησε: Κύριε, πόσες φορές πρέπει να συγχωρήσω τον αδελφό μου ή την αδελφή μου που έχουν αμαρτήσει εναντίον μου; Μέχρι επτά φορές; Ο Ιησούς απάντησε: “Θα σου πω, όχι επτά, αλλά 77 φορές».
«Δεν είμαι σίγουρη για το τι θα είχε να πει ο Ιησούς για τη θεραπεία των δανειστών για την Ελλάδα» καταλήγει.
