Αν υπάρχει ένα προσωπικό διακύβευμα για την Άνγκελα Μέρκελ, εν μέσω της ελληνικής κρίσης χρέους, είναι να μην χρεωθεί το τέλος του ευρωπαϊκού ονείρου.
Ήτοι: να μην αποχωρήσει επί των ημερών της, μια χώρα, εν προκειμένω η Ελλάδα, από την Ευρωζώνη.
Ο Βόλγκανγκ Μούχναου γράφει στο Spiegel για την προσπάθεια της Γερμανίδας πολιτικού, αλλά και για εκείνο που θα έπρεπε να προσφέρει στον Αλέξη Τσίπρα – το οποίο συνίσταται στην εξής συμφωνία: Δεν σας δίνουμε καινούριο δάνειο, αλλά θα σας δώσουμε την ελευθερία είτε να διαγράψετε τα χρέη σας, είτε να πληρώνετε ανάλογα με τις δυνατότητές σας.
Μια αγγλική μετάφραση του «Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω» του Ντάριο Φο, ταιριάζει ακόμα καλύτερα στην περίπτωση: Can't pay, won't pay (σ.σ.: Δεν μπορώ να πληρώσω, δεν πληρώνω). Και τι θα πρέπει όμως να γίνει;
Απάντηση: Η Γαλλία και η Γερμανία πρέπει να τα βρουν μεταξύ τους και να ζητήσουν από τις τράπεζές τους να αγοράσουν τις ελληνικές τράπεζες. Θα μπορούσαμε επίσης να ανταλλάξουμε το ελληνικό χρέος με μετοχές, κάνοντας ένα Debt-Equity Swap. Άλλωστε ας το παραδεχτούμε: και με τα δύο προηγούμενα προγράμματα για την Ελλάδα αυτοί που σώθηκαν δεν ήταν οι Έλληνες εργαζόμενοι αλλά οι γαλλικές και οι γερμανικές τράπεζες. Δε θα ήταν λοιπόν δίκαιο οι τράπεζες να ανταποδώσουν τη χάρη στους πολιτικούς;
Έτσι όχι μόνο θα λυνόταν το πρόβλημα αλλά ούτε και η Ελλάδα θα μπορούσε να έχει άλλα ελλείμματα αφού δε θα υπήρχε κανείς να τη χρηματοδοτήσει. Κι εμείς θα διαγράφαμε τα χρέη που έτσι κι αλλιώς δε θα μπορέσουν να αποπληρωθούν. Κι η Μέρκελ δε θα χρειάζεται πια να τριγυρνά δεξιά κι αριστερά με τον Αλέξη Τσίπρα, αλλά θα μπορούσε να επικεντρωθεί στο δυτικό και ανατολικό μέτωπο της ευρωπαϊκής πολιτικής – τον Ντ. Κάμερον και τον Β. Πούτιν.
Παράλληλο νόμισμα
Η άλλη εναλλακτική, όπως προτάθηκε από τον Β. Σόιμπλε την περασμένη εβδομάδα, είναι σε πολλά σημεία παρόμοια, αλλά διαφέρει σαφώς σε ένα: Αυτό που βάζει συνήθως κανείς στο μυαλό του με ένα παράλληλο νόμισμα είναι κάποια υποτιμημένα νομίσματα που δημιουργούν μια παράλληλη μαύρη αγορά. Αυτό όμως δε χρειάζεται να συμβεί εδώ.
Το αντίθετο: Η Ελλάδα θα μπορούσε να εισάγει ένα παράλληλο νόμισμα που θα είναι προσδεδεμένο στο Ευρώ – αντί να είναι προπομπός της δραχμής. Αυτό δεν είναι τόσο εξωφρενικό όσο μπορεί να ακούγεται. Οι οικονομολόγοι έχουν εδώ και πολύ καιρό σκεφτεί αρκετές λύσεις, μία εκ των οποίων είναι και τα φορολογικά πιστοποιητικά: το κράτος θα μπορούσε να πληρώνει τις υποχρεώσεις του με αυτά και οι Έλληνες πολίτες να πληρώνουν με αυτά τους φόρους τους – ίσως και με μία έκπτωση. Πολλοί μάλιστα προτείνουν να αφήσουμε τις παλιές τεχνολογίες και το νέο νόμισμα να είναι ηλεκτρονικό όπως το bitcoin.
Υπάρχει μια ολόκληρη σειρά δημιουργικών δυνατοτήτων για να λυθεί η κρίση χρέους. Αυτές είναι που πρέπει να συζητά η Μέρκελ με τον Τσίπρα –κι όχι αν θα πρέπει να αυξηθούν οι ελληνικές συντάξεις ή να μπει παραπάνω ΦΠΑ σε κάποιο ελληνικό νησί...
Η Μέρκελ θα πρέπει τις επόμενες μέρες να λάβει μία από τις σημαντικότερες αποφάσεις της θητείας της. Μπορεί να επαναλάβει τα παλιά λάθη, με την ελπίδα ο λογαριασμός να καταλήξει στα χέρια του επόμενου.
Μια έξοδος της Ελλάδας δε θα ήταν το τέλος του ευρώ, αλλά θα ήταν το τέλος της νομισματικής ένωσης. Θα είχαμε τότε ένα νομισματικό σύστημα με ένα κοινό νόμισμα και ορθάνοιχτες τις πόρτες για είσοδο και έξοδο. Οι πολίτες και οι χρηματαγορές θα αξιολογούσαν πλέον τελείως διαφορετικά μια νομισματική ένωση, η οποία κάποτε θεωρείτο πρόδρομος μιας πολιτικής ένωσης. Μία έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη δεν θα είναι οπωσδήποτε οικονομικό σοκ. Αλλά θα ήταν το τέλος ενός μακρόπνοου ευρωπαϊκού ονείρου.
Οι επόμενες γενεές θα συνδέουν την καγκελάριο με αυτήν την απόφαση. Η κρίση της ιστορίας για την Άνγκελα Μέρκελ θα εξαρτηθεί από το αν στο τέλος σώσει το ευρώ ή αν, χωρίς να το θέλει, θα επιταχύνει τη διάλυσή του.