Οι αποκαλύψεις του Εντουαρντ Σνόουντεν για το «αφτί» που έστηναν οι ΗΠΑ παρακολουθώντας πολίτες των ΗΠΑ αλλά και ξένους ηγέτες έριξαν τον κόσμο από τα... σύννεφα, όμως οι Αμερικανοί- και όχι μόνο βέβαια- έχουν πλούσιο παρελθόν σε αυτό τον τομέα.
Ενα κομμάτι του αποκαλύπτει η «Καθημερινή της Κυριακής», που ξεσκεπάζει την υποκλοπή ελληνικών εγγράφων από το FBI, η οποία ξεκίνησε το καλοκαίρι του 1942, λίγες ημέρες μετά την επίσκεψη του βασιλιά Γεωργίου Β' στην Αμερική.
«Στο φάκελο θα βρείτε το αρνητικό από ένα 35άρι φιλμ. Περιέχει φωτογραφίες του διπλωματικού κώδικα...». Αυτό έλεγε η αναφορά ειδικού πράκτορα, το καλοκαίρι του 1942, προς τον διευθυντή του FBI, Εντγκαρ Χούβερ, για την πρώτη μεγάλη του επιτυχία σχετικά με τις «ελληνικές δραστηριότητες». Σύμφωνα με το έγγραφο, η ομάδα του είχε «τρυπώσει» στο Γενικό Προξενείο του Σαν Φρανσίσκο και είχε φωτογραφίσει το ελληνικό κρυπτογραφικό λεξικό.
Οπως αποκαλύπτει η «Καθημερινή», σε συνεργασία με τις ελβετικές εφημερίδες Le Matin Dimanche και SonntagsZeitung, για περίπου οχτώ χρόνια το FBI «άκουγε» τις κωδικοποιημένες συνομιλίες αξιωματούχων μιας σειράς χωρών, μεταξύ αυτών και της Ελλάδας.
Τα επόμενα χρόνια, χιλιάδες κωδικοποιημένα τηλεγραφήματα είχαν καταγραφεί – απόρρητες συνομιλίες μεταξύ διπλωματών και μελών της κυβέρνησης που βρίσκονταν σε όλα τα μέρη του κόσμου: στην πρεσβεία στην Αλεξάνδρεια, στο Λονδίνο, στην Αγκυρα, στη Νέα Υόρκη, στο Μπουένος Αϊρες, στη Βέρνη. Ακόμα και πολυσέλιδα τηλεγραφήματα του πρωθυπουργού της εξόριστης κυβέρνησης στο Λονδίνο, Εμμανουήλ Τσουδερού, προς την πρεσβεία μας στην Ουάσιγκτον είχαν στα χέρια τους οι Αμερικανοί.
Παραμένει άγνωστο όμως εάν κατάφεραν να τα αποκωδικοποιήσουν, καθώς ο πράκτορας είχε φωτογραφίσει στο προξενείο του Σαν Φρανσίσκο μία παλιότερη έκδοση του κρυπτογραφικού λεξικού, η οποία δεν χρησιμοποιούνταν πλέον. Από την αλληλογραφία των Αμερικανών προκύπτει πως πράκτορες προσπαθούσαν να εντοπίσουν την τελευταία έκδοση του 1941, ενώ 17 τεχνικοί- κυρίως γλωσσολόγοι, κάποιοι με διδακτορικό στη φιλοσοφία- δούλευαν αποκλειστικά με τα ελληνικά τηλεγραφήματα, προσπαθώντας να σπάσουν τον κώδικα.
Ο κύριος όγκος των τηλεγραφημάτων που επεξεργάζονταν χωριζόταν σε διπλωματικού περιεχομένου, στρατιωτικού και «γκορίλα». Και για την τελευταία κατηγορία, που δεν διευκρινίζεται σε τι ακριβώς αφορά, φαίνεται πως είχαν καταφέρει να βγάλουν αρκετά συμπεράσματα ως προς το περιεχόμενο, χωρίς όμως να σημειώνουν –τουλάχιστον στα έγγραφα που έχουν διασωθεί– ποια είναι αυτά.
Πέρα από τις υποκλοπές, φαίνεται πως είχαν προχωρήσει και σε άλλες δραστηριότητες για να παρακολουθούν τις κινήσεις της ελληνικής κυβέρνησης: αρκετές επιστολές είχαν φτάσει –άγνωστο πώς– στα χέρια του FBI και η επεξεργασία τους γινόταν σε ειδικό μεταφραστικό τμήμα. Ευχετήρια τηλεγραφήματα του Ελληνα προξένου στο Σαν Φρανσίσκο προς τον πρέσβη στην Ουάσιγκτον ή προς τον βασιλιά για καλή χρονιά και «τάχιστη ελευθέρωση φίλτατης πατρίδος». Η επικοινωνία στα γαλλικά ενός Ελληνα διπλωμάτη με κάποιον συγγενή του στην Καζαμπλάνκα, ακόμα και λεπτομέρειες για τα ταξίδια ενός Ελληνα προξένου και τη διαμονή του σε ένα από τα καλύτερα ξενοδοχεία της Ουάσιγκτον ήταν ανάμεσα σε αυτά.