Έπειτα από σχεδόν 20 χρόνια σκληρών μαχών με τη Δύση για τη ροή του φυσικού αερίου από την Κασπία Θάλασσα, μεγάλος νικητής αναδείχθηκε τελικά την 28η Ιουνίου η Ρωσία. Πρόκειται για μία πολύπλοκη και μπερδεμένη ιστορία...
Το μόνο βέβαιο είναι το γεγονός ότι αυτός που βρέθηκε να επωφελείται τα μέγιστα από αυτή την κατάσταση είναι η πολύπαθη Ελλάδα, η οποία «έπεσε» στη «διαδρομή» του Υπεραδριατικού Αγωγού, ο οποίος επικράτησε του μεγάλου αντιπάλου του (υποστηριζόμενου από τη Δύση ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1990) Nabucco.
«Με ετούτη τη Νίκη του Υπεραδριατικού Αγωγού, σύμφωνα με τις θριαμβολογίες του Έλληνα Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, ο κόσμος θα πρέπει να καταλάβει ότι η οικονομικά ταλανιζόμενη Ελλάδα βρίσκεται καθ' οδόν προς την ανάκαμψη».
Ούτως ή άλλως, όπως δήλωσε ο κ. Σαμαράς, "ποιος θα ερχόταν να επενδύσει σε μία χώρα, η οποία αντιμετωπίζει μεγάλες οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές απειλές"», αναφέρει σχετικό δημοσίευμα του Στιβ Λε Βάιν στον οικονομικό ιστότοπο qz.com.
Η ιστορία της μεγάλης αντιπαλότητας πάει πολύ πίσω, στην περίοδο κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης. Έχοντας κατατροπώσει τον μεγάλο ανταγωνιστή τους επί ψυχρού πολέμου, οι ΗΠΑ χάραξαν μία νοητή γραμμή γύρω από το νότιο τμήμα της ΕΣΣΔ, το οποίο περιελάμβανε τα οκτώ νέα κράτη του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας, κάνοντας έκδηλη έτσι τη στρατηγική τους να τα κρατήσουν μακριά από τη ζώνη επιρροής της Μόσχας.
Οι Αμερικανοί σχεδίαζαν να υποστηρίξουν την κατασκευή αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου, οι οποίοι θα μετέφεραν τα ενεργειακά αποθέματα της περιοχής στις αγορές της Δύσης, αποφεύγοντας τα Ρωσικά εδάφη, ενισχύοντας έτσι την οικονομική ανεξαρτησία αυτών των κρατών.
Στην περίπτωση της περιοχής του Καυκάσου, τα πράγματα εξελίχθηκαν σύμφωνα με το σχέδιο. Στην άλλη όμως περίπτωση των κρατών της Κεντρικής Ασίας, η κατάσταση πήρε άλλη τροπή, ωθώντας τις ΗΠΑ να μην ασχοληθούν περαιτέρω μαζί τους.
To 2002, η Δύση πρότεινε ένα νέο μικρότερο αγωγό με την ονομασία Nabucco, από τη γνωστή όπερα του Βέρντι, ο οποίος θα παρέκαμπτε το Τουρκμενιστάν και θα περιελάμβανε το Αζερμπαϊτζάν.
Το 2007, ο Βλάντιμιρ Πούτιν ανταπάντησε με το δικό του όπλο: τον 39 δισ. δολαρίων και 1500 μιλίων αγωγό «South Stream», ο οποίος θα μετέφερε το ρωσικό πετρέλαιο και αέριο στην καρδιά της Ευρώπης.
Πολλοί ειδικοί, όμως, εξέφρασαν τότε την άποψη ότι οι δύο γραμμές – ο Nabucco και ο South Stream – ήταν ασύμβατες κι έτσι μονάχα ο ένας εκ των δύο τελικά θα χρηματοδοτείτο και εν τέλει θα κατασκευαζόταν.
Η μάχη κλιμακώθηκε στις 28 Ιουνίου, όταν ένα consortium υπό την ηγεσία της BP, ανακοίνωσε πως θα κατασκευάσει τον Υπεραδριατικό Αγωγό – μία απόφαση που ελήφθη με καθαρά οικονομικά κριτήρια, καθώς απεδείχθη φτηνότερος.
Ασκώντας πιέσεις στον Nabucco μέσω του South Stream, ο Πούτιν έδωσε χρόνο και χώρο για την ευόδωση του Υπεραδριατικού Αγωγού, που είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της απειλής κατά της κυριαρχίας της Ρωσίας στην ευρωπαϊκή αγορά. Ο Υπεραδριατικός θα προμήθευε την τελευταία με το 1/3 μονάχα της ποσότητας που θα παρέσχε ο Nabucco.
Τώρα, όμως, με την έκλειψη του Nabucco, ποια είναι η λογική του σχεδίου South Stream που είχε αρχικά συλληφθεί ως το αντίπαλον δέος του πρώτου;
Ο Πούτιν δεν έχει ακόμη προβεί σε κανένα σχόλιο πάνω στο νέο status, ενώ στο παρελθόν είχε δηλώσει πως θα προχωρήσει στην κατασκευή του South Stream ασχέτως από το μέλλον του Nabucco.
Τα μεγαλεπήβολα σχέδια των ρωσικών κολοσσών (της χρεωμένης Rosneft, όπως και της Gazprom) για κατασκευή νέων εγκαταστάσεων απαιτούν δισεκατομμύρια δολάρια, τα οποία δεν είναι σίγουρο ότι έχει τη δυνατότητα να διαθέσει η Ρωσία, δεδομένων των δαπανηρών αναγκών που γεννά ο ανταγωνισμός.
Στο μεταξύ, η αγορά της Ευρώπης φαίνεται αφιλόξενη, καθώς στρέφεται προς τον φθηνότερο γαιάνθρακα, ενώ η όρεξή της για ενέργεια παραμένει στάσιμη.
Το σχέδιο South Stream, λοιπόν, αφενός ανακινεί σοβαρότατα ζητήματα οικονομικής φύσης και άρα σοβαρά ερωτήματα περί της αποτελεσματικότητάς του, αφετέρου, μετά το «τέλος» του Nabucco, δεν τίθεται ούτε θέμα δόξας και θριάμβου επί του δυτικού αντιπάλου...
Πηγή: qz.com