Ο Ιωάννης Αλταμούρας ανήκει σε μια γενιά ζωγράφων οι οποίοι άλλαξαν με την τεχνοτροπία και τη ζωή τους την εικαστική κίνηση μιας άγουρης και ταλαιπωρημένης Ελλάδας. Πρωτότοκος γιος της Σπετσιώτισσας Ελένης Μπούκουρη-Αλταμούρα, μιας εμβληματικής φυσιογνωμίας η οποία με το ελεύθερο πνεύμα της έγινε, χωρίς να το γνωρίζει, πρόδομος του φεμινιστικού κινήματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτή την παράτολμη γυναίκα, γεννημένη το 1821, δεν την πτόησε το ότι δεν επιτρεπόταν στις γυναίκες να σπουδάσουν ζωγραφική. Μεταμφιέστηκε άνδρας και ταξίδεψε μέχρι τη Ρώμη όπου με ψεύτικο όνομα σπούδασε στη Μονή Λαζαριστών από το 1847 έως το 1850, ενώ μετεκπαιδεύτηκε στη Φλωρεντία μέχρι το 1851. Από αυτή την ιστορία εμπνεύστηκε η Ρέα Γαλανάκη για το μυθιστόρημά της «Ελένη ή ο Κανένας». Στην Ιταλία γνωρίστηκε με τον πολύ γοητευτικό ζωγράφο, τον Σαβέριο Αλταμούρα με τον οποίο έκανε τρία εξώγαμα παιδιά, τον Ιωάννη, τη Σοφία και τον Αλέξανδρο, πριν ασπαστεί τον καθολικισμό και τελέσουν το μυστήριο της ένωσής τους.
Ο Ιωάννης είναι το πρώτο παιδί αυτής της ένωσης, ο οποίος κληρονόμησε τη γοητεία και τη σεξουαλικότητα του πατέρα του (φημολογείται ότι ήταν και οι δύο καρδιοκατακτητές) και το ταλέντο και των δύο γονιών του. Στο σύντομο βίο του, πέθανε μόλις 26 ετών από φυματίωση κατόρθωσε να αποδώσει στην παλέτα του με βαθύ, μυστικιστικό, πρώιμα ιμπρεσιονιστικό τρόπο τις θάλασσες και τα τοπία. Το αρχοντικό της οικογένειας Μπούκουρη που φιλοξένησε τη σύντομη ζωή του βρίσκεται στις Σπέτσες, και ακόμα μπορεί ο επισκέπτης να «ακούσει» τις θάλασσες που λυσσομανούν. Η έκθεση αυτού του σημαντικού λοιπόν καλλιτέχνη εγκαινιάστηκε την Τετάρτη 30 Μαρτίου 2011 στο κτήριο της οδού Πειραιώς, με τίτλο «Ιωάννης Αλταμούρας. Η ζωή και το έργο του», η οποία θα διαρκέσει έως τις 22 Μαΐου. Πρόκειται για την αναδρομική έκθεση του θαλασσογράφου Ιωάννη Αλταμούρα (1852-1878) που οργανώνεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Στην έκθεση παρουσιάζονται επίσης δημιουργίες της μητέρας του, απογόνου ναυτικής οικογένειας των Σπετσών με μεγάλη προσφορά στην επανάσταση του 1821, έργα του πατέρα του Ιταλού ζωγράφου, Φρανσέσκο Σαβέριο Αλταμούρα και του μικρότερου αδερφού του Αλέξανδρου Αλταμούρα. Το σύνολο των έργων (ελαιογραφίες, ακουαρέλες, σχέδια και σπουδές) εντοπίστηκε στην Ελλάδα και προέρχεται τόσο από συλλογές ιδρυμάτων και μουσείων, όσο και από ιδιωτικές συλλογές. Το μεγαλύτερο μέρος των έργων που περιλαμβάνονται στην έκθεση, ανήκει στην πολύτιμη συλλογή των απογόνων του ζωγράφου. Το έργο του ζωγράφου Ιωάννη Αλταμούρα συμπληρώνουν προσωπικά αντικείμενα, επιστολές, ιστορικά έγγραφα, φωτογραφίες και memorabilia.
Η έκθεση περιλαμβάνει τέσσερις προβολές αφιερωμένες στην οικογένεια Αλταμούρα. Πρόκειται για το δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ της Κλεώνης Φλέσσα για την Ελένη Μπούκουρα-Αλταμούρα, με τίτλο Ελένη Μπούκουρη Αλταμούρα. Η πρώτη Ελληνίδα ζωγράφος, το οποίο αποτελεί συμπαραγωγή του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και της ΕΡΤ, καθώς και τρία επιπλέον ντοκιμαντέρ με θέμα τη ζωή των απογόνων του Αλταμούρα, στο ένα εκ των οποίων η βιογράφος της οικογένειας Ρέα Γαλανάκη αναλύει τη δική της οπτική. Την επιμέλεια της έκθεσης έχει η ιστορικός τέχνης Ελένη Κυπραίου. Συνοδεύεται από πλούσια εικονογραφημένο κατάλογο με κείμενα της Ρέας Γαλανάκη, της Elizabeth Fabritius, του Gianfranco Piemontese, της Ελένης Κυπραίου, και φιλοδοξεί να αποτελέσει μια όσο το δυνατόν πληρέστερη καταγραφή των έργων του Ιωάννη Αλταμούρα.
INFO: Έκθεση «Ιωάννης Αλταμούρας. Η ζωή και το έργο του», μουσείο Μπενάκη (κτίριο της οδού Πειραιώς), διάρκεια έκθεσης μέχρι 22 Μαϊου.