Η πιο μακρά περίοδος πολιτικής κυριαρχίας στην Ευρώπη οδεύει προς το τέλος της. Μετά από 16 χρόνια, οι Γερμανοί αρχίζουν να υποψιάζονται ότι οι λέξεις Μέρκελ και καγκελαρία δεν είναι συνώνυμα.
Είναι φυσικό, λοιπόν, η επόμενη μέρα να συνδυάζεται περισσότερο με ερωτήματα και απορίες, παρά με τη συνέχεια και τη σταθερότητα που διασφάλιζε η εποχή της παντοδυναμίας της Μέρκελ και της γερμανικής Χριστιανοδημοκρατίας. Γιατί επί 16 χρόνια στη Γερμανία οι εκλογές έμοιαζαν με ένα παιγνίδι που ψήφιζαν κάποια εκατομμύρια ψηφοφόροι και στο τέλος κέρδιζε η Μέρκελ.
Μόλις 30 μέρες πριν από τις κάλπες, οποιαδήποτε πρόβλεψη για την επόμενη μέρα κρίνεται ως ακραία επισφαλής. Ήδη οι διακυμάνσεις των εκλογικών συσχετισμών είναι τόσο έντονες που η πιο διορατική -και σίγουρη- εκτίμηση είναι ότι «όλα είναι ανοικτά».
Mια ματιά στο ασανσέρ της εκλογικής δύναμης των κομμάτων αποδεικνύει την προηγούμενη διαπίστωση.
Πώς έγινε η ανατροπή
Στις αρχές Μαΐου, μόλις δηλαδή πριν από 4 μήνες, οι Πράσινοι έδειχναν ικανοί να κάνουν τη μεγάλη έκπληξη. Σύμφωνα με τα poll of the polls του EuropeElects, οι Πράσινοι ήταν πρώτοι με 25%. Ακολουθούσαν οι Χριστιανοδημοκράτες με 24,3% και οι Σοσιαλδημοκράτες μετά βίας συγκέντρωναν το 15%.
Στις αρχές Ιουλίου καταγράφεται η πρώτη μεγάλη ανατροπή. Οι Πράσινοι υποχωρούν στο 19%, οι Σοσιαλδημοκράτες παραμένουν στα αζήτητα με 16% και οι Χριστιανοδημοκράτες του Άρμιν Λάσετ εκτινάσσονται στο 29%.
Λιγότερο από 2 μήνες μετά, στις τρέχουσες δημοσκοπήσεις τα πάντα έχουν έρθει «πάνω-κάτω».
Με βάση τα poll of the polls στις 20 Αυγούστου, οι Σοσιαλδημοκράτες του Όλαφ Σολτς μοιράζονται την πρωτιά με τους Χριστιανοδημοκράτες. Με εκλογικά ποσοστά 22%-23%, αλλά με την εκλογική δυναμική αναμφισβήτητα στην πλευρά του Σολτς και της παρέας του. Οι Πράσινοι κινούνται στο 18%. Από τα υπόλοιπα κόμματα, οι Φιλελεύθεροι παραμένουν σταθεροί πάνω από 12%, οι ακροδεξιοί της AfD είναι λίγο κάτω από 11% και οι αριστεροί της De Linke παραμένουν καθηλωμένοι κοντά στο 7%.
Παρότι η εκλογική δυναμική ανήκει στους Σοσιαλδημοκράτες, οι επόμενες 30 μέρες έως τις εκλογές είναι απρόβλεπτες.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι την επόμενη μέρα ο κυβερνητικός συνασπισμός και οι συμμαχίες των κομμάτων που θα αναζητηθούν στο Βερολίνο θα απαιτήσουν ισχυρή δόση φαντασίας και διάθεση ικανή για πολιτικές καινοτομίες.
Τα τέσσερα σενάρια
Με βάση τα δημοσκοπικά δεδομένα, οι πιθανοί κυβερνητικοί συνασπισμοί που συγκεντρώνουν πάνω από 50% είναι μόλις τέσσερις. Οι τρεις προϋποθέτουν τη συμμετοχή της Χριστιανοδημοκρατίας, ο τέταρτος -ίσως και ο πιο πιθανός- δεν τη συμπεριλαμβάνει.
Σενάριο πρώτο: κυβέρνηση με τη συμμετοχή των Χριστιανοδημοκρατών, των Σοσιαλδημοκρατών και των Πρασίνων (ο «συνασπισμός της Κένυας» με βάση τα χρώματα των κομμάτων). Η κοινοβουλευτική του δύναμη θα αγγίζει το 63%.
Σενάριο δεύτερο: κυβέρνηση με τη συμμετοχή των Χριστιανοδημοκρατών, των Φιλελεύθερων και των Πρασίνων (η «κυβέρνηση της Τζαμάικα»).
Σενάριο τρίτο: κυβέρνηση με τη συμμετοχή Χριστιανοδημοκρατών, Σοσιαλδημοκρατών και Φιλελεύθερων.
Και τέλος, στο τέταρτο σενάριο, χωρίς τη συμμετοχή των Χριστιανοδημοκρατών, ο κυβερνητικός συνασπισμός περιλαμβάνει τους Σοσιαλδημοκράτες, τους Πράσινους και τους Φιλελεύθερους (η «κυβέρνηση-φανάρι» με δύναμη κοντά στο 52%).
Οι εξελίξεις που θα κρίνουν τον νικητή
Όλα τα προηγούμενα σενάρια λοιπόν είναι πιθανά και πάνω στο τραπέζι. Ολα όμως θα εξαρτηθούν από τις εξελίξεις τις επόμενες τέσσερις εβδομάδες.
Για παράδειγμα, θα συνεχίσουν οι Σοσιαλδημοκράτες του Όλαφ Σολτς να διευρύνουν την επιρροή τους, ολοκληρώνοντας τη μεγαλύτερη ίσως εκλογική έκπληξη στην Ευρώπη τις τελευταίες δεκαετίες; Θα καταφέρουν οι Χριστιανοδημοκράτες του Άρμιν Λάσετ να ανακόψουν την ξέφρενη πορεία τους προς ένα ιστορικό χαμηλό για το κόμμα της Άνγκελα Μέρκελ;
Ενδιαφέρουσες ερωτήσεις, αλλά χωρίς απαντήσεις. Σε πέντε Κυριακές, όταν κλείσουν οι κάλπες, θα γνωρίζουμε. Όσο, δε, για τον απόηχο των γερμανικών εκλογών στην υπόλοιπη Ευρώπη, κάτι που θεωρείται επίσης βέβαιο, οι απαντήσεις προσεχώς. Η μετα-Μέρκελ εποχή στη Γερμανία και την Ευρώπη αρχίζει με περισσότερες αμφιβολίες και λιγότερη σταθερότητα.