Σε κοινό ανακοινωθέν με αφορμή την συμπλήρωση 36 χρόνων από το δυστύχημα στον πυρηνικό σταθμό του Τσέρνομπιλ, προχώρησαν χθες ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ και η επίτροπος ενέργειας, Κάντρι Σίμπσον.
«Πριν από τριάντα έξι χρόνια, το ατύχημα στον πυρηνικό σταθμό του Τσέρνομπιλ οδήγησε σε ένα από τα πιο φρικιαστικά πυρηνικά περιστατικά στην ιστορία.
Αυτή η μακροχρόνια τραγωδία είχε εκτεταμένες συνέπειες στην Ουκρανία, τη Λευκορωσία, τη Ρωσία και σε άλλα μέρη της Ευρώπης, προκαλώντας θανάτους, ανθρώπινο πόνο, μακροχρόνιες βλάβες στην υγεία, ελλείψεις τροφίμων και ρύπανση του περιβάλλοντος. Περίπου 350.000 άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους σε σοβαρά μολυσμένες περιοχές, με κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες που συνεχίζονται μέχρι σήμερα.
Σήμερα, η παράνομη και αδικαιολόγητη επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία θέτει ξανά σε κίνδυνο την πυρηνική ασφάλεια στην ήπειρό μας. Η Ρωσία έχει στοχοποιήσει και έχει καταλάβει πυρηνικές εγκαταστάσεις της Ουκρανίας, καταστρέφοντας απερίσκεπτα αυτές τις εγκαταστάσεις. Η παράνομη κατάληψη και η διακοπή των κανονικών λειτουργιών- όπως η αποτροπή της εναλλαγής του προσωπικού, υπονομεύουν την ασφαλή λειτουργία των πυρηνικών σταθμών στην Ουκρανία και αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο ατυχήματος».
Συνεχίζει: «Στην επέτειο του ατυχήματος του Τσέρνομπιλ το 1986, επαναλαμβάνουμε τη μέγιστη ανησυχία μας για τους κινδύνους πυρηνικής ασφάλειας που προκαλούνται από τις πρόσφατες ενέργειες της Ρωσίας στην περιοχή του Τσερνόμπιλ. Καλούμε τη Μόσχα να επιστρέψει τον έλεγχο του κατεχόμενου πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια στις ουκρανικές αρχές και να απόσχει από οποιεσδήποτε περαιτέρω ενέργειες που στοχεύουν πυρηνικές εγκαταστάσεις.
Επιβεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας για τα υψηλότερα πρότυπα πυρηνικής ασφάλειας και διασφαλίσεων παγκοσμίως και καλωσορίζουμε και υποστηρίζουμε πλήρως τις προσπάθειες του ΔΟΑΕ για την παροχή βοήθειας, κατόπιν αιτήματος της ουκρανικής κυβέρνησης.
Καλούμε τη διεθνή κοινότητα και όλους τους αρμόδιους φορείς να προβληματιστούν σχετικά με το πώς θα βελτιώσουν τα υφιστάμενα διεθνή μέσα για την προστασία των πυρηνικών τοποθεσιών στο πλαίσιο του πολέμου και για το εάν ενδέχεται να χρειαστούν νέα ειδικά μέσα».
Η τραγωδία του Τσερνόμπιλ και η δράση της ΕΕ
Η τραγωδία του Τσορνόμπιλ πυροδότησε παγκόσμια κινητοποίηση και δημιούργησε μια νέα ευαισθητοποίηση για τα ζητήματα πυρηνικής ασφάλειας. Η ΕΕ έχει παράσχει εκτεταμένη υποστήριξη για να διασφαλίσει τον ασφαλή περιορισμό του περίφημου αντιδραστήρα νούμερο τέσσερα, την αποτελεσματική διαχείριση των ραδιενεργών αποβλήτων και τη βοήθεια στις πληγείσες περιοχές.
Η ΕΕ ήταν από τις πρώτες που αντέδρασαν στην καταστροφή του Τσέρνομπιλ.Έχει χορηγήσει 432 εκατ. ευρώ για το νέο ασφαλή περιορισμό του Τσέρνομπιλ, μαζί με δάνεια ύψους 600 εκατ. ευρώ, σε συνδυασμό με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης στο Ουκρανικό Πρόγραμμα Ολοκληρωμένης Αναβάθμισης της Ασφάλειας για βελτιώσεις ασφάλειας και άλλων πυρηνικών σταθμών στην Ουκρανία.
Τα διδάγματα που αντλήθηκαν από το πυρηνικό ατύχημα οδήγησαν επίσης σε νέες διεθνείς συμβάσεις και στην Συνθήκη της ΕΥΡΑΤΟΜ (Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας), για τη βελτίωση της ασφάλειας στη λειτουργία των πυρηνικών εγκαταστάσεων, την ασφάλεια της διαχείρισης αποβλήτων καθώς και την ανταλλαγή πληροφοριών σε περίπτωση πυρηνικής έκτακτης ανάγκης.
Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι συμβαλλόμενα μέρη σε αυτές τις συμβάσεις και συνεχίζουν να υποστηρίζουν όλες τις προσπάθειες για την ενίσχυση της πυρηνικής ασφάλειας παγκοσμίως.
«Πριν από 36 χρόνια, σαν σήμερα, ο κόσμος αντιμετώπισε ένα από τα πιο φρικιαστικά πυρηνικά περιστατικά στην ιστορία. Το Τσέρνομπιλ δεν έχει τελειώσει ακόμα: η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία θέτει σε κίνδυνο πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής. Πρέπει να διασφαλίσουμε την πυρηνική ασφάλεια, στην Ουκρανία και αλλού», έγραψε ο Μπορέλ στο Twitter.