Φοβούμενες τη Ρωσία, οι χώρες της Βαλτικής βελτιώνουν την άμυνά τους με απέραντα φρούρια που θυμίζουν εποχές Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Η αντεπίθεση της Ουκρανίας πέρυσι παρεμποδίστηκε από τη λεγόμενη γραμμή Σουροβίκιν, μια εκτεταμένη σειρά ρωσικών ναρκοπεδίων, χαρακωμάτων, αντιαρματικών εμποδίων και παλιομοδίτικου συρματοπλέγματος, μεταξύ άλλων εμποδίων, τονίζει ο Economist, παρακολουθώντας μια εκτεταμένη ανησυχία των χωρών της Βαλτικής απέναντι στην ρωσική επιθετικότητα.
Καθώς οι ουκρανικές δυνάμεις επιβράδυναν για να καθαρίσουν τις νάρκες, να γεφυρώσουν τάφρους και να ισοπεδώσουν εμπόδια, παρακολουθούνταν από μη επανδρωμένα αεροσκάφη και δέχονταν πλήγματα από αντιαρματικούς πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη αυτοκτονίας.
Η «Αμυντική Γραμμή της Βαλτικής»
Το έδαφος αυτό ήταν τόσο άγνωστο που ο Βαλέρι Ζαλούζνι, ο τότε ανώτατος στρατηγός της Ουκρανίας, ζήτησε από το επιτελείο του να ξεθάψει το βιβλίο «Breaching Fortified Defence Lines» (Διάρρηξη οχυρωμένων αμυντικών γραμμών) ενός Σοβιετικού υποστράτηγου. Εκδόθηκε το 1941.
Οι στρατοί του ΝΑΤΟ κρατούν σημειώσεις, γράφει ο Economist. Τον Ιανουάριο οι υπουργοί Άμυνας της Εσθονίας, της Λετονίας και της Λιθουανίας ανακοίνωσαν ότι θα κατασκευάσουν μια σειρά από «αμυντικές εγκαταστάσεις», κατά μήκος των συνόρων τους με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, συλλογικά γνωστές ως Αμυντική Γραμμή της Βαλτικής.
«Τα οχυρωματικά μέτρα έχουν παίξει σημαντικό ρόλο σε πολέμους στην περιοχή μας στην ιστορία», λέει η Σούσαν Λιβελάλι, αξιωματούχος της εσθονικής άμυνας, επισημαίνοντας το παράδειγμα του σοβιετο-φινλανδικού πολέμου. «Έχουμε επίσης μελετήσει τον ρωσικό πόλεμο στην Ουκρανία», προσθέτει ο αντισυνταγματάρχης Κάιντο Τίιτους, διοικητής του Εσθονικού Αμυντικού Συνδέσμου, μιας εθελοντικής οργάνωσης.
Tα λόγια του Πούτιν δεν καθησυχάζουν
«Το κύριο μάθημά μας είναι ότι πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να σταματήσουμε την προέλαση των ρωσικών τεθωρακισμένων μονάδων». Οι χώρες της Βαλτικής δεν έχουν καθησυχαστεί από την υπόσχεση, που έδωσε ο Βλαντιμίρ Πούτιν σε συνέντευξή του στις 8 Φεβρουαρίου στον πρώην δημοσιογράφο του Fox News, Τάκερ Κάρλσον, ότι δεν σχεδιάζει να εισβάλει στη Βαλτική, την Πολωνία ή οπουδήποτε αλλού πέρα από την Ουκρανία.
Οι Εσθονοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι στο τμήμα των συνόρων τους θα χρειαστούν περίπου 600 τσιμεντένια καταφύγια, 35 τετραγωνικών μέτρων το καθένα, ικανά να χωρέσουν περίπου δέκα στρατιώτες και να αντέξουν το χτύπημα μιας μεγάλης οβίδας. Τα πρωτότυπα καταφύγια αναπτύσσονται και η κατασκευή τους αναμένεται να ξεκινήσει το επόμενο έτος, με κόστος περίπου 60 εκατ. ευρώ (65 εκατ. δολάρια). Ο στόχος δεν είναι να δημιουργηθεί ένα απόρθητο φρούριο αλλά να επιβραδυνθούν οι εισβολείς, να εξαντληθούν και να κερδηθεί χρόνος για να έρθουν ενισχύσεις. Αν η Λετονία και η Λιθουανία κατασκευάσουν αποθήκες με παρόμοια πυκνότητα, θα χρειαστούν 1.116 αποθήκες και 2.758 αντίστοιχα, υπολογίζει ο Λούκας Μιλέβσκι , ειδικός στο Πανεπιστήμιο Leiden της Ολλανδίας.
Σε άλλο σημείο το δημοσίευμα επισημαίνει ότι η ελκυστικότητα των οχυρώσεων είναι εύκολο να γίνει αντιληπτή. Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ανησυχούν ότι ο ιλιγγιώδης επανεξοπλισμός της Ρωσίας ξεπερνά την προσπάθεια της Ευρώπης να αυξήσει την παραγωγή όπλων. Οι ηγέτες της Βαλτικής έχουν τονίσει ότι ακόμη και μικρή πρόοδος των Ρώσων θα μπορούσε να είναι υπαρξιακά απειλητική για τα κράτη τους. «Δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι μέσα σε μια περίοδο τριών έως πέντε ετών, η Ρωσία θα δοκιμάσει το άρθρο 5 και την αλληλεγγύη του ΝΑΤΟ», προειδοποίησε ο Τρόελς Λουντ Πόουλσεν, υπουργός Άμυνας της Δανίας, στις 9 Φεβρουαρίου.
«Αυτή δεν ήταν η εκτίμηση του ΝΑΤΟ το 2023. Πρόκειται για νέες πληροφορίες που έρχονται τώρα στο προσκήνιο». Υπό το πρίσμα αυτής της πυρετώδους διάθεσης, η γραμμή άμυνας της Βαλτικής είναι ταυτόχρονα στρατιωτική και πολιτική δήλωση.
Το μάθημα της Ουκρανίας
Αλλά η επιτυχής άμυνα της Ρωσίας προκάλεσε επίσης μια ευρύτερη αναθεώρηση. Οι ρωσικές οχυρώσεις στη νότια και ανατολική Ουκρανία ήταν τα πιο εκτεταμένα αμυντικά έργα στην Ευρώπη από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, σύμφωνα με ανάλυση του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών, μιας αμερικανικής δεξαμενής σκέψης. Πιθανώς ανταγωνίζονται μόνο τα ναρκοπέδια και τα εμπόδια στα ενδοκορεατικά σύνορα. Τον Νοέμβριο ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, προέτρεψε τους διοικητές του να επιταχύνουν την κατασκευή αμυντικών έργων στα ανατολικά. Η Πολωνία, επίσης, κατασκευάζει οχυρώσεις και καταφύγια κατά μήκος των συνόρων της με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, σύμμαχο του Κρεμλίνου.
Αυτό δημιουργεί ένα δίλημμα. οι στρατοί του ΝΑΤΟ προτιμούν εδώ και καιρό μια πιο ελαστική άμυνα σε βάθος, κατά την οποία οι δυνάμεις υποχωρούν ανάλογα με τις ανάγκες και καταστρέφουν τον εχθρό σε πιο ευνοϊκό έδαφος. Αυτό είναι ασυμβίβαστο με την υπεράσπιση κάθε σπιθαμής του εδάφους του ΝΑΤΟ. Αλλά με μια «επιχειρησιακά στατική άμυνα», παρατηρεί ο Μιλέβσκι «είναι πολύ πιο επιτακτική η ανάγκη να διασφαλιστεί ότι το χτύπημα, όταν έρθει, θα είναι όσο το δυνατόν πιο αδύναμο».
Αυτό δίνει πολύ μεγαλύτερη έμφαση στη χρήση βαριάς δύναμης πυρός για πλήγματα βαθιά πίσω από τις ρωσικές γραμμές, ώστε να εξουθενωθεί η επιτιθέμενη δύναμη και να διαλυθεί η διοίκηση και η διοικητική της μέριμνα. Εν ολίγοις: βαρύς βομβαρδισμός του ρωσικού εδάφους. «Οι δυτικοί πολιτικοί ηγέτες», προειδοποιεί, «μπορεί να είναι ευαίσθητοι απέναντι σε τέτοιες επιθέσεις».