Την «αμέριστη στήριξή της στην ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων», επαναλαμβάνει «για μία ακόμη φορά», η ΕΕ με τη σημερινή, 21 παραγράφων, «Δήλωση του Ζάγκρεμπ», η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου Κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων.
Μάλιστα, οι 27 ηγέτες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου και του Κυριάκου Μητσοτάκη, υπενθυμίζουν από την πρώτη κιόλας παράγραφο, τις συνόδους κορυφής του Ζάγκρεμπ το 2000, της Θεσσαλονίκης το 2003 και της Σόφιας το 2018. Σύμφωνα, επίσης, με το κείμενο της Δήλωσης, «οι εταίροι των Δυτικών Βαλκανίων επανέλαβαν τη δέσμευσή τους στην ευρωπαϊκή προοπτική ως σταθερή στρατηγική επιλογή τους» και «η αξιοπιστία αυτής της δέσμευσης εξαρτάται επίσης από τη σαφή ενημέρωση των πολιτών και από την υλοποίηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων». Δέσμευση των εταίρων των Δυτικών Βαλκανίων για περιφερειακή συνεργασία χωρίς αποκλεισμούς και για ενίσχυση των σχέσεων καλής γειτονίας
Στόχος ΕΕ και Βαλκανίων ισχυρή, σταθερή και ενωμένη Ευρώπη
«Κοινός στόχος της ΕΕ και των εταίρων των Δυτικών Βαλκανίων είναι μια ειρηνική, ισχυρή, σταθερή και ενωμένη Ευρώπη, που θα στηρίζεται στους ιστορικούς, πολιτιστικούς και γεωγραφικούς δεσμούς μας, καθώς και στα αμοιβαία συμφέροντά μας σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο και σε επίπεδο ασφάλειας», υπογραμμίζεται στη Δήλωση των ηγετών της ΕΕ.
«Η ΕΕ είναι αποφασισμένη να εντείνει περαιτέρω τη δέσμευσή της σε όλα τα επίπεδα προκειμένου να στηρίξει τον πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό μετασχηματισμό της περιοχής και επικροτεί τη δέσμευση των εταίρων των Δυτικών Βαλκανίων να στηρίξουν τις ευρωπαϊκές αξίες και αρχές και να υλοποιήσουν τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις με ενδελέχεια και αποφασιστικότητα», προσθέτει.
Παράλληλα, σημειώνεται ότι «η αύξηση της βοήθειας της ΕΕ θα συνδεθεί με απτή πρόοδο όσον αφορά το κράτος δικαίου και τις κοινωνικοοικονομικές μεταρρυθμίσεις, καθώς και τη συμμόρφωση των εταίρων των Δυτικών Βαλκανίων προς τις αξίες, τους κανόνες και τα πρότυπα της ΕΕ».
Η «Δήλωση του Ζάγκρεμπ» για τα Δυτικά Βαλκάνια
Στη «Δήλωση του Ζάγκρεμπ», οι ηγέτες της ΕΕ τονίζουν, επίσης, ότι «η ΕΕ στηρίζει πλήρως τη δέσμευση των εταίρων των Δυτικών Βαλκανίων για περιφερειακή συνεργασία χωρίς αποκλεισμούς και για ενίσχυση των σχέσεων καλής γειτονίας μεταξύ άλλων με τα κράτη μέλη της ΕΕ» και προσθέτουν: «Η εφαρμογή των διμερών συμφωνιών με καλή πίστη και με απτά αποτελέσματα, συμπεριλαμβανομένης της συμφωνίας των Πρεσπών με την Ελλάδα και της συνθήκης για σχέσεις καλής γειτονίας με τη Βουλγαρία, παραμένει σημαντική από την άποψη αυτή.
Θα πρέπει να καταβληθούν περισσότερες και αποφασιστικές προσπάθειες για συμφιλίωση και την περιφερειακή σταθερότητα, καθώς και για να εξευρεθούν και να εφαρμοστούν οριστικές, ολοκληρωμένες και δεσμευτικές λύσεις σε διμερείς διαφορές και ζητήματα των εταίρων που έχουν τις ρίζες τους στο παρελθόν, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και καθιερωμένες αρχές, περιλαμβανομένης της συμφωνίας περί ζητημάτων διαδοχής. Επικροτούμε τον πρόσφατο διορισμό του ειδικού εντεταλμένου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον διάλογο Βελιγραδίου-Πρίστινας και για άλλα περιφερειακά θέματα των Δυτικών Βαλκανίων».
«Η ΕΕ επικροτεί την αταλάντευτη προσήλωση των εταίρων των Δυτικών Βαλκανίων στην πρωτεύοντα ρόλο της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, ιδίως δε της καταπολέμησης της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, της χρηστής διακυβέρνησης, καθώς και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ισότητας των φύλων και των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες» αναφέρεται σε άλλη παράγραφο της Δήλωσης.
«Οι ηγέτες των Δυτικών Βαλκανίων θα πρέπει να εξασφαλίσουν την αυστηρή τήρηση και εφαρμογή των θεμελιωδών αξιών, των δημοκρατικών αρχών και του κράτους δικαίου, ακόμα και κατά το διάστημα της εφαρμογής των ειδικών και έκτακτων μέτρων για την ανάσχεση της πανδημίας του κορονοϊού. Αυτά είναι τα θεμέλια του μετασχηματισμού της κοινωνίας και της αποτελεσματικής εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων. Μια κοινωνία πολιτών και ανεξάρτητα και πλουραλιστικά μέσα ενημέρωσης, καθώς και η ελευθερία έκφρασης και η προστασία των δημοσιογράφων, διαδραματίζουν κομβικό ρόλο στη διαδικασία εκδημοκρατισμού», τονίζουν οι Βρυξέλλες.
Στη Δήλωση σημειώνεται επίσης ότι θα ενισχυθεί η συνεργασία ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων για την «αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και άλλων υβριδικών δραστηριοτήτων που προέρχονται κυρίως από φορείς τρίτων κρατών που επιδιώκουν να υπονομεύσουν την ευρωπαϊκή προοπτική της περιοχής» και, μεταξύ άλλων, θα προωθεί η συνεργασία σε «βασικά ζητήματα ασφάλειας με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα και πιο συστηματικά, μεταξύ άλλων σε επιχειρησιακό επίπεδο»,
Δηλώσεις για το μεταναστευτικό στα Βαλκάνια
Όσον αφορά τη συνεργασία για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που θέτει η μετανάστευση, περιλαμβανομένης της παράνομης διακίνησης μεταναστών, «θα αναπτυχθεί περαιτέρω και θα επωφεληθεί από εργαλεία όπως είναι η συνεργασία με τον Frontex, την EASO και την europol». «Οι εναπομείνασες συμφωνίες περί καθεστώτος που αφορούν τον Frontex θα πρέπει να συναφθούν αμελλητί», σημειώνεται σε άλλο σημείο της Δήλωσης των Ρυρωπαίων ηγετών, ενώ «η ΕΕ θα συνεχίσει να στηρίζει τη βελτίωση των ικανοτήτων υποδοχής στα Δυτικά Βαλκάνια».
Οι ηγέτες της ΕΕ εξέφρασαν την προθυμία τους για αναζωογόνηση του πολιτικού διαλόγου μεταξύ ΕΕ και Δυτικών Βαλκανίων ακόμα και σε υψηλό επίπεδο ανά τακτά χρονικά διαστήματα, και σημειώνουν ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην ενεργειακή ασφάλεια, «συμπεριλαμβανομένης της διαφοροποίησης των πηγών και των διαδρομών» και ότι η ΕΕ αναμένει περαιτέρω εμβάθυνση της συνεργασίας στον τομέα της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας.
Συνεργασία ΕΕ – Δυτικών Βαλκανίων για την πανδημία
Τη συνεργασία των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην καταπολέμηση της πανδημίας, καθώς πρόκειται για «παγκόσμια κρίση» και «η διεθνής συνεργασία είναι τόσο σημαντική», υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ζαρλ Μισέλ, κατά τη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μαζί με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και τον πρωθυπουργό της Κροατίας, Αντρέι Πλένκοβιτς, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της συνόδου κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων, η οποία πραγματοποιήθηκε μέσω τηλεδιάσκεψης. Αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα της πάταξης της διαφθοράς αλλά και της υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων, ενώ τόνισε την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, αναφερόμενος στη στήριξη που παρείχε και συνεχίζει να παρέχει η ΕΕ προς τα Δυτικά Βαλκάνια.
Η κ. Φον ντερ Λάιεν, από την πλευρά της αναφέρθηκε στο ενωσιακό πακέτο χρηματοδοτικής στήριξης ύψους άνω των 3,3,δισεκατομμυρίων που θα χορηγηθεί στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, για την αντιμετώπιση των συνεπειών από την πανδημία ενώ ανακοίνωσε ότι αργότερα, και μέσα στο 2020, θα ανακοινωθεί το οικονομικό και επενδυτικό σχέδιο, το οποίο, όπως αναφέρουν και οι 27 ηγέτες στη «Δήλωση του Ζάγκρεμπ», θα έχει στόχο «την τόνωση των οικονομιών και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους ώστε να συνδεθούν καλύτερα τόσο σε περιφερειακό επίπεδο, όσο και με την ΕΕ».