Η Πολιτεία της Αλαμπάμα προχώρησε στην εκτέλεση θανατοποινίτη προκαλώντας του ασφυξία διά της εισπνοής αζώτου, παγκόσμια πρώτη, την οποία κατήγγειλε εκ των προτέρων ο ΟΗΕ, ενώ δημοσιογράφος, παρών στη διαδικασία, περιγράφει συγκλονισμένος όσα έζησε.
Ο Κένεθ Γιουτζίν Σμιθ, που είχε καταδικαστεί αμετάκλητα το 1996 στην εσχάτη των ποινών, μετά τη δεύτερη δίκη του για τη δολοφονία γυναίκας κατά παραγγελία του συζύγου της, διαπιστώθηκε στη φυλακή της Άτμορ πως ήταν νεκρός χθες στις 20:25 (τοπική ώρα· στις 4:25 σήμερα ώρα Ελλάδος), 22 λεπτά μετά την έναρξη της εκτέλεσης, διευκρίνισαν οι Αρχές της Πολιτείας.
«Αποδόθηκε δικαιοσύνη. Απόψε ο Κένεθ Σμιθ θανατώθηκε για το στυγερό έγκλημα που είχε διαπράξει πριν από 35 χρόνια», ανέφερε ο Στιβ Μάρσαλ, ο πολιτειακός γενικός εισαγγελέας (υπουργός Δικαιοσύνης), υποστηρίζοντας πως η Αλαμπάμα σημείωσε «επίτευγμα», κατ' αυτόν «ιστορικό».
Τα τελευταία λόγια του θανατοποινίτη
Σύμφωνα με τοπικό τηλεοπτικό σταθμό που ανήκει στο εθνικό δίκτυο του CBS, δημοσιογράφος του οποίου ήταν παρών στην εκτέλεση, τα τελευταία λόγια του Σμιθ ήταν: «Απόψε η Αλαμπάμα πάει την ανθρωπότητα ένα βήμα πίσω (…) Φεύγω με αγάπη, ειρήνη και φως (…) Ευχαριστώ σε όλους όσοι με υποστηρίξατε. Σας αγαπώ όλους».
Χθες το πρωί, του προσφέρθηκε το τελευταίο του γεύμα: μπριζόλα με πατάτες και αυγά, σύμφωνα με την υπηρεσία φυλακών.
«Η πιο βίαιη εκτέλεση που έχω δει ποτέ»
Όταν άρχισε η εκτέλεσή του, ο Σμιθ «άρχισε να συστρέφεται και να... σπαρταράει για δύο ως τέσσερα λεπτά, που ακολουθήθηκαν από περίπου πέντε λεπτά που βαριανάσαινε», ανέφερε ο ειδησεογραφικός ιστότοπος AL.com, επικαλούμενος αυτόπτες μάρτυρες.
«Έμοιαζε να προσπαθεί να κρατήσει την ανάσα του για όσο περισσότερο μπορούσε» ώστε να μην εισπνεύσει το άζωτο, περιέγραψε σε δημοσιογράφους ο επικεφαλής της διεύθυνσης φυλακών στην Αλαμπάμα, ο Τζον Χαμ.
Ο Λι Χέντζπεθ, ένας από τους πέντε δημοσιογράφους που είδαν από το θεωρείο τον Σμιθ να θανατώνεται, δήλωσε στην Daily Mail: «Έχω πάει σε τέσσερις προηγούμενες εκτελέσεις και δεν έχω δει ποτέ καταδικασμένο κρατούμενο να χτυπιέται με τον τρόπο που αντέδρασε ο Κένεθ Σμιθ στο αέριο άζωτο.
Ο δημοσιογράφος σημείωσε ότι καθόταν δίπλα στη σύζυγο του Σμιθ, Ντεάνα, λίγα μέτρα μακριά από τον σύζυγό της, όταν η κουρτίνα τραβήχτηκε πίσω και έδειξε τον Σμιθ δεμένο σε ένα φορείο. Η μάσκα αερίου του εκτεινόταν από το μέτωπό του μέχρι το πιγούνι του και ήταν επίσης δεμένη στο κρεβάτι. Αφού το αέριο άρχισε να ρέει στη μάσκα του, ο κρατούμενος χαμογέλασε, έγνεψε προς την οικογένειά του και, σχηματίζοντας μια καρδιά με τα χέρια του, είπε τα σοκαριστικά τελευταία του λόγια.
Η σύζυγός του έκλαιγε με λυγμούς. Ο δημοσιογράφος, συγκλονισμένος, υποστήριξε ότι ήταν «η πιο βίαιη εκτέλεση» που είχε δει ποτέ ο ίδιος και άλλοι. «Υπήρξε ένα σοκ στην αίθουσα για το πόσο βίαιη ήταν η εκτέλεση», σημείωσε ο Χέντζπεθ.
Κανένας γιατρός δεν ήταν παρών στον θάλαμο, αλλά ένας έφτασε στο τέλος για να τον κηρύξει νεκρό, λίγο περισσότερο από 22 λεπτά μετά την έναρξη της εκτέλεσης.
Πριν έρθει ο γιατρός για να ελέγξει το πτώμα, ένας σωφρονιστικός υπάλληλος χρειάστηκε να κρυφοκοιτάξει επανειλημμένως μέσα στη μάσκα ώστε να δει το πρόσωπό του και να προσπαθήσει να διαπιστώσει αν ήταν ακόμα ζωντανός.
Αυτή ήταν η πρώτη εκτέλεση της χρονιάς στις ΗΠΑ, όπου το 2023 έγιναν 24 - όλες με τη χορήγηση θανατηφόρου ενέσιμου διαλύματος ενδοφλεβίως. Είναι η πρώτη φορά τα τελευταία 40 και πλέον χρόνια που χρησιμοποιήθηκε στη χώρα εντελώς νέα μέθοδος εκτέλεσης.
«Βασανιστήριο»
Προηγούμενη προσπάθεια να εκτελεστεί με θανατηφόρα ένεση, τη 17η Νοεμβρίου 2022, ακυρώθηκε in extremis, καθώς δεν μπόρεσε να γίνει εντός του καθορισμένου χρόνου η τοποθέτηση καθετήρα έγχυσης του θανατηφόρου διαλύματος στις φλέβες του, παρότι παρέμεινε δεμένος για ώρες.
Η Αλαμπάμα, στις νοτιοανατολικές ΗΠΑ, συγκαταλέγεται στις τρεις αμερικανικές Πολιτείες που έχουν εγκρίνει τις εκτελέσεις με εισπνοή αζώτου, μέθοδος στην οποία ο θάνατος προκαλείται από υποξία (έλλειψη οξυγόνου).
Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα τόνισε τη 16η Ιανουαρίου πως τη «θορύβησε» η χρήση «μεθόδου εκτέλεσης άνευ προηγουμένου», εντελώς «αδοκίμαστης».
Αυτό «θα μπορούσε να συνιστά βασανιστήριο ή απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση βάσει του Διεθνούς Δικαίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα», προειδοποίησε εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας, η Ραβίνα Σαμντασάνι, καλώντας να ανασταλεί η εκτέλεση.
Σύμφωνα με όσα αναμεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, το πρωτόκολλο της εκτέλεσης διά της υποξίας που προκαλεί η εισπνοή αζώτου δεν προβλέπει τη χορήγηση αναισθησίας, μολονότι η αμερικανική κτηνιατρική εταιρεία (AVMA) συνιστά να δίνεται αναισθητικό στα ζώα στα οποία γίνεται ευθανασία με αυτόν τον τρόπο, υπογράμμισε η εκπρόσωπος.
«Εντελώς πειραματική»
Όλες οι προσφυγές και τα αιτήματα αναστολής της εκτέλεσης του 58χρονου απορρίφθηκαν, με τελευταία αυτή στο Ανώτατο Δικαστήριο προχθές Τετάρτη. Στον κορυφαίο δικαστικό θεσμό των ΗΠΑ, όπου έχουν καθαρή πλειοψηφία οι Συντηρητικοί, έγινε χθες ύστατη προσφυγή εκ μέρους του Κένεθ Σμιθ, χωρίς καμία συνέχεια.
Στα γραπτά επιχειρήματά της προς το Ανώτατο Δικαστήριο, η Πολιτεία έφθασε στο σημείο να παρουσιάσει την υποξία διά της εισπνοής αζώτου ως «πιθανόν την πιο ανθρώπινη μέθοδο εκτέλεσης που έχει εφαρμοστεί ποτέ».
Οι Αρχές στην Αλαμπάμα δεν μπόρεσαν να φέρουν εις πέρας τρεις εκτελέσεις το 2022, συμπεριλαμβανομένης αυτής του Κένεθ Σμιθ, είχε τονίσει η εκτελεστική διευθύντρια του εξειδικευμένου παρατηρητηρίου «Κέντρο Ενημέρωσης για τη Θανατική Ποινή» (DPIC), η Ρόμπιν Μάερ.
Ίσως «αισθάνονται πιο άνετα» επειδή πλέον θα χρησιμοποιούν «εντελώς διαφορετική μέθοδο εκτέλεσης», μόνο που «είναι εντελώς πειραματική και δεν έχει δοκιμαστεί ποτέ», συμπλήρωσε σε συνέντευξή της στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Οι ένορκοι αγνοήθηκαν
Ο Κένεθ Σμιθ είχε κριθεί ένοχος το 1988 για τη δολοφονία της Ελίζαμπεθ Ντορλίν Σένετ, 45 ετών, τον οποίο πλήρωσε να διαπράξει ο σύζυγος του θύματος, ο πάστορας Τσαρλς Σένετ, με μεγάλα χρέη και ιστορικό απιστίας προς τη σύντροφό του. Ήθελε να δοθεί η εντύπωση πως επρόκειτο για ληστεία που πήρε άσχημη τροπή.
Παρότι ο σύζυγος αυτοκτόνησε κατόπιν, η αστυνομία μπόρεσε να φθάσει στους εκτελεστές. Ο συνεργός του Κένεθ Σμιθ, ο Τζον Φόρεστ Πάρκερ, που είχε καταδικαστεί επίσης στην εσχάτη των ποινών, εκτελέστηκε το 2010.
Ο Κένεθ Σμιθ είχε επίσης αρχικά καταδικαστεί σε θάνατο, αλλά η δίκη ακυρώθηκε όταν εξετάστηκε η έφεση. Στη δεύτερη δίκη του, το 1996, τα 11 από τα 12 μέλη του σώματος ενόρκων τάχθηκαν υπέρ του να του επιβληθεί ποινή ισόβιας κάθειρξης.
Όμως, όπως και στη δίκη του συνεργού του, ο δικαστής αψήφησε τη γνώμη του σώματος ενόρκων και του επέβαλε τη θανατική ποινή, δυνατότητα που υπήρχε την εποχή σε κάποιες Πολιτείες, αλλά πλέον έχει καταργηθεί σε όλες.
Στην ετήσια έκθεσή του, που δόθηκε στη δημοσιότητα τον Δεκέμβριο, το DPIC είχε επισημάνει πως οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που εκτελέστηκαν το 2023 στις ΗΠΑ «πιθανόν δεν θα καταδικάζονταν σε θάνατο σήμερα», καθώς θα λαμβανόταν υπόψη ιδίως πως έπασχαν από προβλήματα ψυχικής υγείας ή υπέστησαν ψυχικά τραύματα σε μικρή ηλικία. Έχουν υπάρξει, εξάλλου, νομοθετικές αλλαγές ως προς την επιβολή της θανατικής ποινής.
Η εσχάτη των ποινών έχει καταργηθεί σε 23 αμερικανικές Πολιτείες. Άλλες έξι εφαρμόζουν μορατόριουμ στην εφαρμογή της με αποφάσεις των κυβερνητών τους.