Σε μια χρονιά εκ διαμέτρου αντίθετων ακραίων καιρικών φαινομένων η Ευρώπη βίωσε εφιαλτικούς καύσωνες, αλλά και καταστροφικές πλημμύρες, βίαιες καταιγίδες, τεράστιες πυρκαγιές και ξηρασίες.
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της ευρωπαϊκής υπηρεσίας Copernicus για το 2023 και του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού του ΟΗΕ, που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την κλιματική κρίση, οι ατμοσφαιρικοί ρύποι που εγκλωβίζουν τη θερμότητα συνέβαλαν στο να εκτοξευτούν την περσινή χρονιά στην Ευρώπη οι θερμοκρασίες στα υψηλότερα ή τα δεύτερα υψηλότερα επίπεδα που έχουν καταγραφεί ποτέ.
Οι Ευρωπαίοι υποφέρουν από πρωτοφανή ζέστη κατά τη διάρκεια της ημέρας, αλλά και τις νύχτες, ενώ το ποσοστό θνησιμότητας, που συνδέεται με τις υψηλές θερμοκρασίες έχει αυξηθεί κατά 30% στη Γηραιά Ήπειρο τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
«Μπορεί το κόστος για την ανάληψη δράσης για την κλιματική αλλαγή να φαντάζει υψηλό αλλά εκείνο της αδράνειας είναι πολύ υψηλότερο», σχολιάζει η Αντρέα Σελέστ Σάουλιο, Γενική Γραμματέας του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού.
Πάνω από το μέσο όρο οι θερμοκρασίες στην Ευρώπη τους 11 από τους 12 μήνες του 2023
Σύμφωνα με την έκθεση οι θερμοκρασίες στην Ευρώπη την περσινή χρονιά κυμάνθηκαν πάνω από τον μέσο όρο κατά τους 11 από τους 12 μήνες του έτους, περιλαμβανομένου και του θερμότερου Σεπτεμβρίου αφότου τηρούνται τα σχετικά αρχεία.
Οι υψηλές θερμοκρασίες και η ξηρασία φούντωσαν μεγάλες πυρκαγιές που έκαναν στάχτη χωριά, ενώ οι καπνοί «έπνιξαν» αστικά κέντρα.
Οι δασικές πυρκαγιές ήταν ιδιαίτερα σφοδρές στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου με μεγάλη ξηρασία, όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία, ενώ η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί ποτέ στην ΕΕ ήταν αυτή του περασμένου Αυγούστου στον Έβρο
Θερμική επιβάρυνση ρεκόρ, πυρκαγιές και φονικές πλημμύρες στην Ευρώπη το περασμένο καλοκαίρι
Στη σύνταξη της ετήσιας έκθεσης του Copernicus, που δόθηκε σήμερα Δευτέρα (22/4) στη δημοσιότητα, συμμετέχει και ελληνικός φορέας, συγκεκριμένα η μονάδα ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, με παροχή μετεωρολογικών δεδομένων για την κακοκαιρία «Ντάνιελ», όπως ανέφερε ο καθηγητής μετεωρολογίας και διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Περιβάλλοντος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Κώστας Λαγουβάρδος σε ανάρτησή του στο Facebook.
Σφοδρές βροχοπτώσεις οδήγησαν και σε φονικές πλημμύρες το 2023 στην Ευρώπη, όπου η υγρασία που καταγράφηκε ήταν κατά 7% υψηλότερη από τον μέσο όρο των τελευταίων τριών δεκαετιών, σύμφωνα με την έκθεση, ενώ το ένα τρίτο του δικτύου ποταμών της ξεπέρασε το «υψηλό» όριο πλημμύρας.
«Το 2023, η Ευρώπη γνώρισε τη μεγαλύτερη πυρκαγιά που έχει καταγραφεί ποτέ, ένα από τα πιο υγρά χρόνια, σοβαρούς θαλάσσιους καύσωνες και εκτεταμένες καταστροφικές πλημμύρες», δήλωσε ο Κάρλο Μπουοντέμπο, διευθυντής της υπηρεσίας κλιματικής αλλαγής Copernicus της ΕΕ. «Οι θερμοκρασίες συνεχίζουν να αυξάνονται, καθιστώντας τα δεδομένα μας ακόμα πιο ζωτικής σημασίας για την προετοιμασία για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής».
Ο ρόλος της υπερθέρμανσης του πλανήτη στις ολοένα και πιο έντονες βροχοπτώσεις δεν είναι πάντα σαφής, αλλά η σύνδεση με τους καύσωνες είναι πολύ ισχυρότερη. Η έκθεση δεν παραθέτει στοιχεία για τον αριθμό των θανάτων από τη ζέστη το 2023 στην Ευρώπη, αλλά την αμέσως προηγούμενη χρονιά οι ακραίες θερμοκρασίες είχαν προκαλέσει επιπλέον 70.000 θανάτους, σύμφωνα με υπολογισμούς επιστημόνων.
Η Ευρώπη είναι η ταχύτερα θερμαινόμενη ήπειρος του πλανήτη
Σύμφωνα με την κλιματολόγο Φριντερίκε Όττο του Imperial College του Λονδίνου, που δεν μετείχε στη σύνταξη της έκθεσης, ο αριθμός των σχετιζόμενων με τη ζέστη θανάτων το 2023 στην Ευρώπη ήταν πιθανώς υψηλότερος. «Η πρόσθετη ζέστη που προκαλείται από τις εκπομπές ορυκτών καυσίμων ίσως ήταν για πολλά απ’ αυτά τα θύματα η διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου», δήλωσε σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα The Guardian.
Σύμφωνα με ένα από τα συμπεράσματα της έκθεσης η μέση θερμοκρασία στην Ευρώπη την περσινή χρονιά ήταν κατά 2.6 βαθμούς υψηλότερη σε σύγκριση με εκείνη της προβιομηχανικής περιόδου, πράγμα που σημαίνει ότι έχει ήδη καταρριφθεί στη Γηραιά Ήπειρο το όριο του 1.5 βαθμού, που έχουν θέσει διεθνείς οργανισμοί.
Η Ευρώπη θερμαίνεται δύο φορές ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο και οι καύσωνες θα γίνουν μεγαλύτεροι και ισχυρότεροι στο μέλλον, αναφέρει η έκθεση. Αυτό -- σε συνδυασμό με τη γήρανση του πληθυσμού και τη μετακίνηση περισσότερων ανθρώπων στις πόλεις -- θα έχει «σοβαρές συνέπειες για τη δημόσια υγεία», πρoσθέτει υπογραμμίζοντας: «οι τρέχουσες παρεμβάσεις για τον καύσωνα θα είναι σύντομα ανεπαρκείς για την αντιμετώπιση της αναμενόμενης επιβάρυνσης της υγείας που σχετίζεται με τη ζέστη».