Στον απόηχο του εκλογικού αποτελέσματος, ανάμεσα στο πλήθος των συζητήσεων πολιτικού χαρακτήρα, ξεχωρίζει μια με λίγο διαφορετικό περιεχόμενο.
Αφού τα ποσοστά έχουν πια σταθεροποιηθεί, αρχίζουν οι συγκρίσεις με τις δημοσκοπήσεις που προηγήθηκαν. Συγκρίσεις, που μάλλον αδίκως καταλήγουν σε... επικρίσεις.
Το δύσκολο έργο των δημοσκόπων – Οι... δικαιολογημένα ανακριβείς προβλέψεις τους
Αν μη τι άλλο, η δουλειά ενός δημοσκόπου είναι να προσεγγίσει όσο το δυνατόν περισσότερο τα αληθινά ποσοστά του αντικειμένου που ερευνά. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, τα ποσοστά και τις θέσεις των κομμάτων. Η πρόβλεψη του εκλογικού αποτελέσματος όμως, είναι με διαφορά το δυσκολότερο έργο που μπορεί να τεθεί σε μια δημοσκοπική εταιρία.
Οι λόγοι είναι πραγματικά αμέτρητοι, με σημαντικότερο όλων την τεράστια διάσταση του εκλογικού σώματος. Για τις εκλογές τις 25ης Ιανουαρίου, το τελικό αποτέλεσμα που βγήκε από 6.150.000 ψηφοφόρους, έπρεπε να υπολογιστεί από ένα δείγμα δημοσκοπούμενων που δεν ξεπερνούσαν σε καμία από τις δημοσκοπήσεις τις 4.000. Με απλή μαθηματική αναλογία δηλαδή, η άποψη ενός ερωτηθέντα, στην καλύτερη περίπτωση, αντιστοιχεί σε 1.500 περίπου ψήφους.
Το περιθώριο σφάλματος, όταν το δείγμα είναι τόσο μικρό, εκτοξεύεται στα ύψη. Με λίγα λόγια, ακόμα και απόλυτα ακριβής να ήταν μια δημοσκόπηση, θα οφειλόταν περισσότερο στην τύχη παρά στην ικανότητα. Υπάρχουν βέβαια παράγοντες που διευκολύνουν τους δημοσκόπους, όμως δεν είναι ικανοί να διαμορφώσουν τα αληθινά ποσοστά, όταν οι ερωτηθέντες περιορίζονται μόνο σε μερικές χιλιάδες.
Οι 8.5 μονάδες διαφοράς μεταξύ των δύο πρώτων κομμάτων δεν προσεγγίστηκε καθόλου από τις δημοσκοπήσεις των τελευταίων δέκα ημερών της προεκλογικής περιόδου. Κατά μέσο όρο, η διαφορά που φαινόταν να υπάρχει, κυμαινόταν μεταξύ 3% και 6%. Ανάμεσα σε όλες, υπήρχε και μια (της Palmos Analysis) που παρουσίασε διαφορά της τάξης του 10%, που τελικά δεν ήταν και πολύ εκτός πραγματικότητας, όμως σίγουρα προέβαλε το... παράδοξο των δημοσκοπήσεων. Ισως ένα λιγότερο επισφαλές κριτήριο θα ήταν να μελετούσε κανείς το μέσο όρο του... συνόλου των δημοσκοπήσεων.
Η απόλυτη υπεροχή των στοιχηματικών ιστοσελίδων – Ποιο είναι το κρυφό χαρτί των bookers
Προφανώς και σε καμία περίπτωση δεν τίθεται θέμα αντικειμενικότητας ή αξιοπιστίας. Αλλωστε δεν γίνεται να μην ήταν αντικειμενική καμία απολύτως δημοσκόπηση. Αυτό που μελετάται είναι η... μαθηματική δυσκολία του προβλήματος και το κατά πόσο γίνεται αυτή να μειωθεί. Φαίνεται λοιπόν πως ο κατάλληλος τρόπος για να καταλάβει κανείς τι μέλλει γενέσθαι σε μια εκλογική αναμέτρηση, είναι να μπει σε μια ιστοσελίδα στοιχημάτων.
Κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, τα στοιχηματικά σάιτ ήταν με διαφορά τα ακριβέστερα στις προβλέψεις τους, παρόλο που δεν παρουσίαζαν καν ποσοστά. Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ ήταν τόσο... δεδομένη που δεν «πλήρωνε» καθόλου. Με ποσοστά που τις τελευταίες μέρες έπεσαν ακόμα και στο 1.01, η νίκη του κ. Τσίπρα ήταν σίγουρη για τους ανθρώπους των εταιριών στοιχήματος. Αυτό βέβαια φαινόταν και από τις δημοσκοπήσεις. Τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τους bookers... πρωταθλητές των προβλέψεων είναι άλλα.
Η αυτοδυναμία του ΣΥΡΙΖΑ είχε απόδοση κοντά στο 2.50, ενώ το ενδεχόμενο να μην συμπληρώσει τις 151 έδρες είχε απόδοση 1.50. Η ανάλυση αυτών των ποσοστών δείχνει πως οι άνθρωποι των ιστοσελίδων αυτών, είχαν ως πιο πιθανό σενάριο να μην υπάρξει αυτοδυναμία, χωρίς όμως να αποκλείουν το ενδεχόμενο της. Δηλαδή πίστευαν πως τα πράγματα θα ήταν οριακά και εν τέλει δικαιώθηκαν. Η μάχη για την τρίτη θέση προβλέφθηκε επίσης με ακρίβεια. Η Χρυσή Αυγή είχε απόδοση 1.50 την ώρα που το Ποτάμι είχε 3.00 και το ΠΑΣΟΚ 15.00. Την ίδια ώρα, αρκετές δημοσκοπήσεις έδειχναν το κόμμα του κ. Σταύρου Θεοδωράκη να προηγείται.
Ακόμα και ο αριθμός των κομμάτων που θα καταφέρουν να μπουν στην Βουλή φάνηκε μέσα από τις στοιχηματικές αποδόσεις. Τα 7 κόμματα είχαν απόδοση 1.75, ενώ τα 6 είχαν 12.00 και τα 8 περίπου 2.5. Ποιος όμως είναι ο λόγος που τα στατιστικά των ιστοσελίδων στοιχημάτων ήταν τόσο ακριβή;
Πιθανότατα το μυστικό κρύβεται πάλι πίσω από το δείγμα των ερωτηθέντων. Προφανώς οι στοιχηματικές εταιρίες, που δεν είχαν καμία διάθεση να τοποθετήσουν λανθασμένες αποδόσεις που θα μείωναν τα κέρδη τους, δεν αρκέστηκαν σε δείγματα της τάξης των τριών ή τεσσάρων χιλιάδων.
Παράλληλα όμως, μπόρεσαν να μειώσουν το περιθώριο σφάλματος, που στην περίπτωση τους δεν ήταν λανθασμένα ποσοστά αλλά λανθασμένες αποδόσεις, με ένα μέσο που οι δημοσκοπήσεις δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν. Οταν έβλεπαν οριακά αποτελέσματα στις έρευνες τους, τότε πολύ απλά μείωναν τις αποδόσεις τους και από τις δύο πλευρές.
Πλέον, το κατάλληλο μέσο για να προβλέπουμε τα μελλοντικά εκλογικά αποτελέσματα βρέθηκε. Βέβαια, όπως και κάθε άλλη πρόβλεψη δεν μπορεί παρά να περιέχει περιθώρια λάθους. Ωστόσο όπως φαίνεται, οι έρευνες των στοιχηματικών εταιριών σε συνδυασμό με την εμπειρία και την απόλυτη θέληση για κέρδος των bookers, αποτελούν ένα πιο ισχυρό μέσο πρόβλεψης.