Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν οι επιστήμονες για την εκτεταμένη και ανεξέλεγκτη κατανάλωση των αντιβιοτικών, που οδηγεί σε ανθεκτικά στελέχη, με αποτέλεσμα να παρατηρείται σήμερα το φαινόμενο του «τέλους των αντιβιοτικών».
Ο άνθρωπος βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο να επιστρέψει στην «προ των αντιβιοτικών εποχή», κατά την οποία απλές λοιμώξεις μπορούσαν να οδηγήσουν στο θάνατο.
Είναι δυνατό σήμερα να σωθούν τα αντιβιοτικά; Είναι δυνατό να ξαναγίνουν δραστικά έναντι των μικροβίων; Απαντήσεις στα ερωτήματα έδωσαν ειδικοί επιστήμονες, σε εκδήλωση με θέμα «να διαφυλάξουμε τα αντιβιοτικά», που πραγματοποιήθηκε σήμερα με πρωτοβουλία του Ενιαίου Δημοσιογραφικού Οργανισμού Επικουρικής Ασφάλισης και Περίθαλψης (ΕΔΟΕΑΠ) και τη συμμετοχή της Ελληνικής Εταιρείας Χημειοθεραπείας.
Κοινή ήταν η διαπίστωση των επιστημόνων ότι τα αντιβιοτικά μπορούν να σωθούν, αρκεί να σταματήσει η άσκοπη κατανάλωσή τους.
«Εκατομμύρια ζωές έχουν σωθεί χάρη στην ανακάλυψή τους από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα. Η ανεξέλεγκτη χρήση τους, όμως, οδηγεί σε αντοχή των μικροβίων, που εξελίσσεται σε απειλή για τη δημόσια υγεία», είπε η καθηγήτρια Παθολογίας / Λοιμώξεων του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ελένη Γιαμαρέλλου.
Η πρόεδρος του ΕΔΟΕΑΠ, Ελένη Σπανοπούλου, επισήμανε ότι σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου για τον Έλεγχο και την Πρόληψη των Ασθενειών (ECDC), περισσότεροι από 25.000 άνθρωποι πεθαίνουν ετησίως στην ΕΕ εξαιτίας λοιμώξεων που προκαλούνται από βακτήρια ανθεκτικά στις αντιβιοτικές θεραπείες, ενώ το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης και των απωλειών, στην παραγωγικότητα ξεπερνά το 1,5 δισ. ευρώ.
Η Ελλάδα, την τελευταία δεκαετία, διατηρεί ένα «θλιβερό» προνόμιο, αφού κρατάει τα σκήπτρα στην Ευρώπη, στην κατανάλωση των αντιβιοτικών και στην αντοχή των μικροβίων σε αυτά, τόσο σε νοσοκομειακό επίπεδο όσο και στην κοινότητα. «Οι γιατροί συνταγογραφούν πολλά αντιβιοτικά και οι ασθενείς τα απαιτούν, ή τα αγοράζουν από μόνοι τους. Συχνά και λανθασμένα λαμβάνουν αντιβιοτικά για να προλάβουν επιπλοκές των ιώσεων», επισήμανε η κ. Γιαμαρέλλου και παρουσίασε έρευνα από τα αποτελέσματα της οποίας προκύπτει ότι περίπου 53% των φαρμακοποιών δίνουν αντιβιοτικά χωρίς συνταγή γιατρού.
Από το 2004 έως το 2008 παρατηρήθηκε συνεχής αύξηση της ετήσιας κατανάλωσης όλων των ομάδων αντιβιοτικών. Σύμφωνα, δε, με τρεις επίσημες πανελλαδικές δημοσκοπήσεις, το 2007, 25% λάμβαναν αντιβιοτικά, 47% το 2009 και 57% το 2010 για την αντιμετώπιση λοιμώξεων του αναπνευστικού με κυριότερα συμπτώματα τον πονόλαιμο, το συνάχι, τον βήχα και τον χαμηλό πυρετό, δηλαδή ιογενείς λοιμώξεις, για τις οποίες τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμία αξία, όπως τόνισε ο διευθυντής Παθολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου «ΣΩΤΗΡΙΑ», Άγγελος Πεφάνης. Είναι, όμως, ακόμη πιο ενδιαφέρον το γεγονός ότι 10% έπαιρναν αντιβιοτικά χωρίς συνταγή από το φαρμακείο της γειτονιάς τους.
Επιπλέον, μεγάλη είναι η κατάχρηση αντιβιοτικών και από παιδιά, καθώς περισσότερες από τις μισές μητέρες έχουν εφεδρικά αντιβιοτικά στο φαρμακείο του σπιτιού. Ποσοστό 20% αυτών πιέζουν τον παιδίατρο να χορηγήσει αντιβιοτικό, ή αλλάζουν γιατρό.
Στην παρέμβασή της η αρχίατρος του ΕΔΟΕΑΠ, Βασιλική Σιατερλή, υπογράμμισε ότι επιβάλλεται η αλλαγή νομοθετικού πλαισίου στην Ελλάδα, καθώς το ισχύον επιτρέπει στους ασθενείς να αγοράζουν αντιβιοτικά χωρίς συνταγή γιατρού.
Σε ό,τι αφορά το ερώτημα για το αν μπορούν, εντέλει, να «διασωθούν» τα αντιβιοτικά, η καθηγήτρια Παθολογίας/Λοιμώξεων του Πανεπιστημίου Αθηνών, Κυριακή Κανελλακοπούλου, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο παράδειγμα της «εθνικής εκστρατείας» για τη μείωση της κατανάλωσης αντιβιοτικών, που έγινε στη Γαλλία (2002-2007), όταν διαπιστώθηκε ότι ο πνευμονιόκοκκος είχε υψηλότατη αντοχή, εκστρατεία που είχε θετικά αποτελέσματα, καθώς και στο παράδειγμα της Φινλανδίας με τα ίδια θετικά αποτελέσματα. «Η μείωση της κατανάλωσης επιφέρει μείωση της αντοχής των μικροβίων», είπε η κ. Κανελλακοπούλου και πρόσθεσε ότι «πρέπει να περισώσουμε τα υπάρχοντα αντιβιοτικά, καθώς για τα επόμενα χρόνια δεν αναμένονται νεώτερα αντιβιοτικά, δραστικά στα ανθεκτικά βακτήρια».
«Η διατήρηση ενός αγαθού, όπως τα αντιβιοτικά, μας αφορά όλους», είπε η κ. Γιαμαρέλλου, η οποία τόνισε ότι θα πρέπει να γίνει κοινή συνείδηση, είτε στον γιατρό, είτε στον φαρμακοποιό, που καλείται να μη χορηγεί αντιβιοτικά χωρίς συνταγή, είτε στον πολίτη, ότι τα αντιβιοτικά δεν είναι αθώα φάρμακα. «Η αλόγιστη χρήσή τους συνοδεύεται από σοβαρές παρενέργειες, ενώ συγχρόνως οδηγεί στην αχρήστευση πολύτιμων φαρμάκων», κατέληξε.
(ΑΠΕ-ΜΠΕ)