Η σύνθετη, πολύπλευρη, ταραγμένη πραγματικότητα εν μέσω επαναπροσδιορισμών και ανακατατάξεων στην Ανατολική Μεσόγειο αποτελεί το θέμα της νέας μεγάλης έκθεσης του Θυγατρικού Ιδρύματος Ωνάση που θα παρουσιαστεί στο Ωνάσειο Μορφωτικό Κέντρο, στο Μανχάταν. Τα εγκαίνια της έκθεσης που τιτλοφορείται «Μετάβαση στον Χριστιανισμό: Η Τέχνη στην Ύστερη Αρχαιότητα, 3ος-7ος αιώνας μ.Χ.», θα γίνουν στις 6 Δεκεμβρίου, ενώ η έκθεση θα είναι ανοιχτή για το κοινό μέχρι τις 14 Μαΐου 2012.
Η έκθεση «Μετάβαση προς τον Χριστιανισμό» επιχειρεί να αποκαλύψει μια περίοδο αξιοσημείωτης και μάλλον απρόσμενης δημιουργικότητας στον ελληνικό κόσμο της Ύστερης Αρχαιότητας. Συγκεντρώνει περίπου 170 αντικείμενα που προέρχονται από μουσεία της Ελλάδας, της Κύπρου και των Ηνωμένων Πολιτειών. Ανάμεσά τους, σημαντικά έργα τέχνης που δεν έχουν ταξιδέψει ποτέ πέρα από τα ελληνικά σύνορα, καθώς και πρόσφατα ανασκαφικά ευρήματα που εκτίθενται για πρώτη φορά παγκοσμίως.
Την έκθεση διοργανώνουν από κοινού το Θυγατρικό Κοινωφελές Ίδρυμα Ωνάση (ΗΠΑ) και το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο με την ακαδημαϊκή υποστήριξη μιας συμβουλευτικής επιτροπής από το Πρόγραμμα Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πρίνστον.
«Οι εκθέσεις που διοργανώνει το Ίδρυμα Ωνάση στη Νέα Υόρκη εντάσσονται σε ένα γενικότερο σκεπτικό να προβληθεί ο Ελληνισμός σε ένα μέρος όπου δεν υπάρχουν δυστυχώς άλλες δομές του ελληνικού κράτους για να υποστηρίξουν την πολιτιστική διείσδυση και την υπενθύμιση της ουσιαστικής πραγματικότητας της Ελλάδας», ανέφερε σε σημερινή συνέντευξη Τύπου, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση, Αντώνης Παπαδημητρίου.
«Οι εκθέσεις μας στηρίζονται στη λογική της έκπληξης ή της αντίδρασης ενάντια σε μια προκατάληψη. Μέσα σε αυτή την λογική εντάσσεται και η παρούσα με έμφαση στη λέξη μετάβαση», συνέχισε ο ίδιος.
«Το θέμα της Μετάβασης προς το Χριστιανισμό σχετίζεται άμεσα με τη σημερινή εποχή», υποστηρίζουν η δρ Ευγενία Χαλκιά, διευθύντρια του Βυζαντινού Μουσείου και η δρ Αναστασία Λαζαρίδου, αναπληρώτρια διευθύντρια, οι οποίες επιμελήθηκαν την έκθεση με τη συνεργασία μιας ομάδας ειδικών επιστημόνων του Μουσείου.
«Ξεκινώντας από το αξίωμα ότι τίποτα δεν γεννιέται από το τίποτα, ότι η ορμή των πραγμάτων εξακολουθεί να υπάρχει για κάποιο διάστημα ακόμη κι όταν αυτά έχουν παρέλθει, ότι για να δημιουργηθεί κάτι θα πρέπει να υπάρχει πρώτα η ανάγκη γι' αυτό και ότι για να χαθεί κάτι, θα πρέπει να έχει ξεπεραστεί, συμπεραίνουμε ότι τα πάντα, είτε είναι απτά είτε όχι, είναι προϊόντα συνεχών εξελίξεων, μεταλλαγών και ανακατατάξεων», επισημαίνουν.
Τα μοναδικά αυτά εκθέματα, κατασκευασμένα από πολλά διαφορετικά υλικά, παρουσιάζουν έμμεσα ποικίλες πτυχές του δημόσιου και ιδιωτικού βίου. Πρόκειται για ψηφιδωτά, εικόνες, γλυπτά, αρχιτεκτονικά μέλη, επιγραφές, νομίσματα, λειτουργικά σκεύη, κοσμήματα και αντικείμενα οικιακής χρήσης.
Τα εκθέματα στο σύνολό τους αποκαλύπτουν το μέγεθος της δημιουργικότητας της Ύστερης Αρχαιότητας η οποία με τη σειρά της αποτυπώνει τη σταδιακή μετάβαση σε μια νέα κοινωνική, πολιτική και θρησκευτική πραγματικότητα.
Σύμφωνα με τον Πίτερ Μπράουν, επίτιμο καθηγητή Ιστορίας και μέλος της επιστημονικής συμβουλευτικής επιτροπής του Πανεπιστημίου Πρίνστον, η έκθεση αντικατοπτρίζει την αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο, τις τελευταίες δεκαετίες, οι ειδικοί επιστήμονες αντιλαμβάνονται τους χρόνους παρακμής της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας: «Υπήρχε ζωή και μετά τον 3ο αιώνα και αυτή η ζωή ονομάστηκε Ύστερη Αρχαιότητα».
«Αυτή η έκθεση είναι αφιερωμένη, κατά κύριο λόγο, στην ανάδειξη της παράξενης και πολυποίκιλης ζωής μιας εποχής που κάποτε είχε βυθιστεί στο σκοτάδι ως εποχή θανάτου και σκότους... Εδώ υπάρχει μια διαφορετική ιστορία, κάτω από έναν διαφορετικό, πιο ειρηνικό, ανατολικό ουρανό: η εκκόλαψη ενός βυζαντινού πολιτισμού που θα διαρκούσε για περισσότερο από μία χιλιετία, σε μια οικουμένη που διοικείτο ακόμη από την Κωνσταντινούπολη, από Ρωμαίους Αυτοκράτορες. Πρόκειται για την τελευταία και πιο εξωστρεφή από τις σημαντικές εποχές της αρχαιότητας. Αυτά τα δραματικά κομμάτια μιας εποχής από καιρό χαμένης μας μιλούν απευθείας για το πώς ήταν να ζεις εν μέσω μιας τεράστιας αλλαγής», αναφέρει ο Πίτερ Μπράουν.
«Μετάβαση προς το Χριστιανισμό» εξιστορείται σε επτά θεματικές ενότητες: «Το Τέλος της Αρχαιότητας; Πολιτισμικές και Θρησκευτικές Αλληλεπιδράσεις», «Η Ανάδυση του Χριστιανισμού: Από την Αναγνώριση στην Εξουσία», «Αστική Πραγματικότητα», «Καθημερινή Ζωή», «Πρώιμη Χριστιανική Λατρεία», «Θάνατος-Νέα Ζωή» και «Η Γένεση της Χριστιανικής Τέχνης».
Η έκθεση θα συνοδεύεται από πλήρως εικονογραφημένο κατάλογο, ενώ καθ' όλη τη διάρκειά της το Θυγατρικό Ίδρυμα Ωνάση θα προσφέρει στο κοινό δωρεάν ξεναγήσεις και διαλέξεις από ειδικούς μελετητές. Επιπλέον, ένα πρόγραμμα ηλεκτρονικής επιμόρφωσης (e-learning) θα είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα www.onassisusa.org.
Η είσοδος στην έκθεση είναι δωρεάν.
(ΑΠΕ-ΜΠΕ)